Overslaan en naar de inhoud gaan

Samen de weg naar werk vrijmaken en vrijhouden

21 augustus 2024

Verslag online sessie Van WW naar bijstand 4 juli 2024

Als iemand met een WW-uitkering veel kans heeft in de bijstand te komen, is het zonde als de hulp van de gemeente pas begint als de WW stopt. Daarom werken sommige gemeenten samen met UWV om hun dienstverlening te combineren en op elkaar af te stemmen. In deze bijeenkomst komen 2 voorbeelden aan de orde. Daarna gaan de deelnemers in gesprek over succesfactoren en knelpunten. 

Dahlia Bulla en Robert van der Kolk van UWV willen met deze bijeenkomst ervaringen en best practices delen en ophalen om de verouderde kennispagina over dit onderwerp op Samenvoordeklant.nl te updaten. De pagina en deze kennissessie kunnen collega’s van gemeenten en UWV inspireren. Met de best practices kan iedereen een eigen weg vinden in de samenwerking. De oproep is dan ook om andere mooie voorbeelden naar hen te mailen. 

Dagvoorzitter Sandy Nijhuis peilt waar al wordt samengewerkt door gemeente en UWV. Bij iets meer dan de helft van de deelnemers is dat al zo. Dan is het tijd voor de pitches van Haaglanden en Alphen a/d Rijn.

2 mensen met een fiets lopen weg van het kantoor van UWV in Den Haag, 2 anderen lopen ernaartoe
UWV Den Haag

Pitch 1: Maatwerkscan Haaglanden

Willem Starre (UWV) vertelt dat UWV en gemeente Den Haag een datagedreven aanpak hebben ontwikkeld om te kijken wie baat heeft bij gezamenlijke maatwerkondersteuning van UWV en gemeente. Met een algoritme wordt de caseload geordend: de mensen met de meeste kans om in de bijstand te belanden komen in beeld. De adviseurs bepalen op grond van de gegevens uiteindelijk zelf wie ze uitnodigen voor gezamenlijke dienstverlening.

Die start met een driegesprek op een gemeentelocatie. Op basis daarvan wordt een plan gemaakt om dienstverlening van UWV en gemeente in te zetten. Er is in elk geval een warme overdracht van UWV naar gemeente. Starre: ‘Als het nodig is om tienmaal iemand te spreken doen we dat.’ Mensen kunnen dus in de WW al gebruik maken van diensten van de gemeente zoals de cv-service. Ook neemt de gemeente andere belemmeringen voor werk weg, zoals schulden.

Starres collega Hans Terpstra legt uit dat de scan is gebaseerd op 8 kenmerken. Onder meer of iemand al eerder bijstand had of alleenstaand is, gebruikmaakt van een aanvulling op het inkomen en het aantal maanden tot het einde van de WW. De ervaring is dat mensen meer openstaan voor een gesprek met de gemeente naarmate het einde van de WW in zicht komt. De scan wordt nu geëvalueerd. De resultaten van de dienstverlening zijn goed en burgers zijn tevreden.

Serviceplein Alphen aan de Rijn
Serviceplein Alphen aan de Rijn

Pitch 2: Alphen aan den Rijn

Martine Smit vertelt dat de gemeente Alphen a/d Rijn  en andere gemeenten in de regio Rijnstreek al 10 jaar samenwerken met UWV. De aanleiding was dat UWV besloot de dienstverlening grotendeels digitaal aan te bieden. Dat gaf problemen voor mensen met taalproblemen of met weinig digitale vaardigheden en die kwamen ondersteuning bij de gemeente vragen.

Inwoners krijgen vanaf de eerste dag WW toegang tot de aanvullende dienstverlening van de gemeente. Daarvoor organiseert UWV met de gemeente voorlichtingsbijeenkomsten met informatie over de WW, maar ook over de gemeentelijke dienstverlening zoals taalles, vrijwilligerswerk en hulp bij financiële problemen of bij het invullen van formulieren. De gemeente biedt UWV-medewerkers werkplekken bij de gemeente tussen de gemeentelijke medewerkers, wat de onderlinge samenwerking bevordert. 

Dit alles past in de visie van de gemeente om de weg naar werk vrij te maken en vrij te houden. Het was daardoor ook niet moeilijk de gemeenteraad mee te krijgen. De aanpak is wel wat meer werk, maar de kosten (voor de werkplekken en voorlichtingsbijeenkomsten) zijn te overzien en het is goed voor de bv Nederland. Klanten geven de dienstverlening gemiddeld een 7,6. De doorstroom naar de bijstand is verminderd, maar dat geldt als bijvangst. De opgebouwde samenwerking is nu ook een mooie basis om te komen tot een werkcentrum.

In gesprek over succesfactoren en knelpunten

De deelnemers stellen vragen over de pitches en vertellen wat de samenwerking van UWV met gemeenten bevordert of juiste belemmert.

Doorstroomcijfers

Er wordt gevraagd naar cijfers over de doorstroom van WW naar bijstand. Die cijfers worden jaarlijks gepubliceerd op werk.nl bij arbeidsmarktinformatie. Landelijk stroomt 3,6% door; dat zijn 10.000-15.000 mensen. In Den Haag is het 5% (500-750 mensen per jaar). In Alphen a/d Rijn zat een paar jaar terug een half procent onder het landelijke cijfer. Maar bij het volgen van de instroom in de bijstand daalde het aantal WW’ers per jaar met 10%.

Beschikbaarheid Maatwerkscan

Iemand vraagt of de Maatwerkscan ook beschikbaar is voor andere regio’s. Starre antwoordt dat de gegevenseffectbeoordeling (GEB) loopt en dat hij verwacht dat de scan na de zomer landelijk beschikbaar is.

AVG

Veel deelnemers zien in de AVG een belemmering om gegevens te delen. Starre vertelt dat UWV in Haaglanden aan de klanten daarvoor toestemming vraagt. Hij erkent dat ze wellicht geen nee durven te zeggen vanwege hun afhankelijke positie. Maar weigering heeft geen gevolgen voor de uitkering. Er is ook geen handhaving op. Verder wijst hij nog op een tweede grondslag: UWV voert een taak van algemeen belang uit om te voorkomen dat mensen in de bijstand terechtkomen. 

Smit beschrijft de pragmatische oplossing die Alphen a/d Rijn heeft gekozen: aan het einde van de WW-periode krijgt iemand een afsluitend werkplan met relevante informatie mee. Mensen laten het werkplan bij de intake aan de gemeente zien zodat ze hun verhaal niet opnieuw hoeven te vertellen. Dan vertelt iemand van SZW dat er een wetsvoorstel proactieve dienstverlening in de maak is waarin de warme overdracht structureel geregeld wordt.

Ontschotte dienstverlening

Door samen te werken leer je elkaars taal spreken en breng je samen de hele sociale kaart in beeld. Uiteindelijk word je samen 1 team. Maar je kunt niet altijd elkaars instrumenten inzetten. ‘Stel dat er nu iemand in de WW zit die hovenier wil worden, dan weet UWV echt wel dat er een heel mooi groentraject bij het werkbedrijf is. Nu moeten we toch afwachten tot de WW stopt voordat hij mag starten. Hopelijk wordt dat in de toekomst beter door andere regelgeving en ontschotte budgetten.’ Iemand merkt op dat UWV wel trajecten kan inkopen bij gemeenten of ontwikkelbedrijven en afspraken kan maken als dat traject doorloopt als de bijstand begint. Ontschotte dienstverlening is aan te vragen bij het Regionaal Mobiliteitsteam.

Smit benadrukt dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor al hun inwoners, of ze nu in de bijstand zitten of niet. Ook voor problemen die opgelost moeten worden voordat iemand kan werken, bijvoorbeeld schulden, multiproblematiek bij jongeren of huisvestingsproblemen.

Samenwerking

Een tip over de samenwerking: kijk samen naar de klantreis van het ministerie en hoe je samen antwoorden kan geven op de vraagstukken die eruit komen. Dan zie je makkelijker waar de overlap zit.

Voor UWV is het lastiger om de samenwerking praktisch vorm te geven als er in een regio heel veel gemeenten zijn. In Friesland zijn er bijvoorbeeld wel 18. Dat is een uitdaging. 

Klein beginnen

Smit heeft ook een advies: ‘Begin gewoon heel klein door met je eigen gemeente en regionale UWV in gesprek te gaan. Want iedere gemeente is gewoon anders georganiseerd. Laat eens iemand van de gemeente aan de mensen van UWV vertellen hoe de gemeente werkt, welke dienstverlening er mogelijk is. Dan gaan dingen vanzelf groeien. Ik denk dat je ook niet snel een kopie van Alphen of Den Haag moet maken. Ga gewoon kijken wat er in jouw regio past, wat er al is en hoe je dat kan uitbouwen. Dat heeft tijd nodig.’

Tot slot

Van der Kolk is tevreden over de bijeenkomst: ‘Goed dat er zoveel belangstelling is om de samenwerking nog verder vorm te geven. Er zijn veel bruikbare tips gegeven.’

Alle input van de deelnemers

  • Samenwerking

    • korte lijnen
    • in gesprek zijn
    • goede samenwerking
    • warme overdracht
    • 3 gesprek
    • korte lijnen en overdracht
    • Warme relaties tussen adviseur(s)
    • gezamenlijk overleg
    • medewerkers van alle organisaties die samenwerken
    • De professionals moeten elkaar kennen en contactgegevens hebben.
    • goede samenwerking
    • elkaar opzoeken
    • Gezamenlijke regionale aanpak
    • dagdeel samenwerken
    • weten elkaar te vinden
    • zie elkaar als collega's

    Kennis delen

    • kennis hebben van elkaars dienstverlening
    • kennis gemeentelijke dienstverlening
    • kennisoverdracht tussen adviseurs
    • kennisdeling

    Goede afspraken

    • heldere afspraken op beleids- en bestuursniveau
    • helderheid
    • verwachtingen helder hebben

    Overig

    • dezelfde taal spreken
    • meer ondersteuning bij anderstaligen
    • een vast contactpersoon
    • denken vanuit de burger ipv de organisaties 
    • elkaars instrumenten niet kunnen inzetten
    • Wet SUWINET. Wat mag je wel en niet delen. Hier zijn we (nu) nog veel tijd aan kwijt. Niemand die er wat over kan zeggen.
    • verschillende taal die gesproken wordt binnen UWV en gemeente, begrijp elkaar goed.
    • wetgeving, handhaving, systemen AVG
    • AVG en proactief mensen mogen benaderen
    • beperkt tot mogelijke bijstand, UWV gaat uit van afstand tot de arbeidsmarkt
    • AVG
    • andere behoeftes/ideeën/AVG
    • onduidelijk of hier aanvullende convenanten over gesloten moeten worden of dat voorgestelde aanpassing wet SUWI dit al dekt
    • onvoldoende of geen overdracht, twee eilanden
    • inzicht in hoeveel cliënten er uiteindelijk in de bijstand komen.
    • beleid landelijk versus regionaal/gemeentelijk
    • Kleine gemeente, dus lage aantallen. Veel personele wisselingen. Gegevensdeling. Grote regio, dus grote afstand tot vestiging UWV.
    • Hoe organiseer je dat je ter plekke elkaar op kan zoeken en het gesprek samen kan voeren?
    • verschillende systemen en verschillende fysieke werkplek en dus andere balie/toegang.
    • Veel extra werk (planning en organisatie) om 3 gesprek te voeren samen met gemeente.