Overslaan en naar de inhoud gaan

Mensen aan het werk krijgen door ‘tevoorschijn luisteren’

Gepubliceerd op 23 maart 2020

In het Westland is door welzijn en re-integratie samen een methodiek ontwikkeld om mensen via vrijwilligerswerk aan betaald werk te helpen. Het kennen van de mensen en hun wensen en verlangens staan daarbij centraal.

“Ga eens met je buurman praten, maar vraag hem of haar niet alleen naar zijn werk of waar hij vandaan komt, maar probeer in vijf minuten te achterhalen wat hem nu echt beweegt, wie hij nu werkelijk is.” De deelnemers aan sessie 9 van de Praktijkdag in Zwolle moeten gelijk zelf aan de bak. Mariëlle Brok, consulent Vrijwillige Inzet Vitis Welzijn en Ella de Munnik, casemanager bij Patijnenburg, willen dat de deelnemers iets ervaren van de bijzondere methodiek die in het Westland is ontwikkeld om mensen via vrijwilligerswerk aan de slag te helpen.

Trots op de samenwerking

Brok en De Munnik zijn trots op de methodiek die door welzijn en re-integratie samen is ontwikkeld voor mensen die willen werken, maar die wel wat tijd nodig hebben om dit doel te bereiken. En ze zijn trots op de samenwerking in de keten, die zorgt voor ontschotting, efficiency en bijdraagt aan het gezamenlijke doel. “Samen werken we op allerlei gebieden van de kandidaat. Het resultaat is een integraal, helder plan met elke drie maanden nieuwe concrete doelen op meerdere levensgebieden van de kandidaat”, vertelt De Munnik.

Trots op de samenwerking

Een onderdeel van het traject kan de training ‘Gewoon Doen’ zijn,  die inzet op het in beweging krijgen van mensen. Daarbij komen wezenlijke vragen aan de orde als wie ben ik? Wat kan ik? En: wat wil ik? Brok: “Je moet echt in gesprek. Want we zijn er vast van overtuigd dat de juiste manier van coaching kan leiden tot duurzame uitstroom.”

“Het traject telt zeven stappen, waarin we de kandidaat ‘tevoorschijn luisteren’. Aan de hand van het voorbeeld van Said is dit goed te illustreren”, vertelt De Munnik.

Aan de slag als systeembeheerder

Said (50) komt uit Iran maar woont al twintig jaar in Nederland. Hij wilde graag aan de slag in de ict maar met slechts een half jaar ervaring lukte dat maar niet, ondanks alles sollicitaties. Kan hij niet als vrijwilliger aan de slag, om meer ervaring op te doen? Dat kon, bij het computer-spreekuur en bij de bibliotheek om de kinderen te helpen met programmeren. Ook is hij gestart met de training Gewoon Doen om meer zelfinzicht te krijgen. Said had weinig zelfvertrouwen en voelde zich slachtoffer; ‘Ik ben te oud, ik kom uit Iran, ik heb weinig ervaring”. Maar tijdens de training werd hem duidelijk dat hij een aimabel persoon is en dat hij met opgeheven hoofd mocht solliciteren. 

Om kandidaten zelfinzicht te geven wordt de techniek van de ‘Cirkel van invloed en betrokkenheid’ gebruikt. Het idee is om mensen vanuit hun ‘cirkel van betrokkenheid’ – reactief - naar hun ‘cirkel van invloed’ – proactief - brengen.”

Via een werkervaringsplaats kon hij aan de slag bij Waalpartners. Met behulp van coaching op de werkplek en een gerichte opleiding is hij in dienst getreden bij dit bedrijf. Belangrijk was dat hij in de avonduren wel aan zijn taal bleef werken. 

De Munnik: “Belangrijk in de aanpak is dat je de kandidaten aan de voorkant van het traject duidelijk maakt wat de rechten en plichten zijn, en dat we handelen met de ruimte die wij hebben binnen deze kaders.  De regie moet bij de kandidaat liggen, uiteraard binnen de grenzen van hun mogelijkheden. Het uitgangspunt is: begin met je broodbaan, vanuit daar kun je richting je droombaan. 

Cirkel van invloed en betrokkenheid

Niet iedereen is bekend met ’De Cirkel van invloed en betrokkenheid’, maar Brok en De Munnik leggen het uit aan de hand van een toneelstukje. De Munnik speelt Said, Brok de trainer. 

Said: “Het gaat niet goed met me. Ik heb veel brieven geschreven en vaak kreeg ik zelfs geen reactie. Ik ben verdrietig en weet het niet zo goed. Ik ben vijftig, kom uit Iran en heb al 2,5 jaar niet gewerkt.”
Said wekt een sombere, lusteloze indruk. Hij heeft de handdoek in de ring gegooid, zo lijkt het.
Maar wij zien een andere Said, zegt Brok. De opgewekte en behulpzame man. 
Trainer: “Said, wat zou je kunnen doen om je brieven beter onder de aandacht te krijgen?”
Said: “Misschien kan ik de brief persoonlijk langs brengen zodat ze zien wie ik ben, dat ik opgewekt en behulpzaam ben”, oppert Said. “Maar dat is wel eng”
Trainer: “Maar als Ella dan met je mee zou gaan?”
Said: “Ja, dan durf ik wel.”
Said is vanuit de cirkel van betrokkenheid in zijn cirkel van invloed gekomen.

De workshopdeelnemers herkennen de situatie. “Mensen hebben vaak teleurstelling op teleurstelling gehad. Daar moet je ze uit zien te halen.”

Wie is de regisseur?

Dan gaat het weer over de samenwerking. De in de keten Sociaal Domein werken de gemeente Westland, Sociaal Kern Team, Patijnenburg en Vitis Welzijn samen. Daar omheen zijn er ook andere samenwerkingspartijen zoals GGZ, Vluchtelingenwerk of het Taalhuis. 
“Wie is de regisseur?”,  vraagt iemand.

Dat valt niet zo één-twee-drie te zeggen. De Munnik en Brok benadrukken dat het altijd gaat om maatwerk en dat afhankelijk is van de cliënt of van de situatie. Als het traject richting werk gaat is Patijnenburg in de lead, ligt de focus op informele zorg, dan pakt Vitis Welzijn de regie. Het afstemmen en het winnen van elkaars vertrouwen heeft tijd nodig. “Maar het loont wel de moeite om er in te investeren, want het voorkomt ook dubbel werk en langs elkaar heen werken.”
“Is het niet beter om ketenafspraken te maken in plaats van alles te baseren op vertrouwen?”, wil iemand weten. 
“Die afspraken worden gemaakt, maar het is een heel proces, dat kost tijd”, aldus De Munnik.

Succes

“Wat maakt de Westlandse aanpak nu echt tot een succes?”, vraagt een deelnemer.
“Twee dingen: Oprechte aandacht voor de kandidaat en het vertrouwen in de samenwerking!”