Een inclusieve bedrijfsmissie, het versterken van kennis en vaardigheden over het aannemen van kwetsbare groepen en het creëren van werkervaringsplekken zijn belangrijke stappen op weg naar inclusief werkgeverschap. Dat zijn in een notendop de bevindingen van een recent onderzoek van TNO.
“Werkgevers spelen een sleutelrol op de arbeidsmarkt. Zij hebben de banen of kunnen deze creëren en bepalen wie zij aannemen. Daarom is het belangrijk te weten wat hen motiveert om mensen uit kwetsbare groepen aan te nemen en wat bepaalt of zij het ook werkelijk doen”, stelt TNO-onderzoeker Astrid Hazelzet. Deze vragen lagen dan ook ten grondslag aan het TNO-rapport Inclusief Werkgeversgedrag.
TIPS
- Ga systematisch te werk: breng werkgevers in kaart door hen te bevragen op factoren waarvan we weten dat zij samenhangen met het aannemen en succesvol plaatsen van mensen uit kwetsbare groepen en bepaal vervolgens met de werkgever welke specifieke ondersteuning nodig is.
- Pas op je (jeuk)woorden
- Blijf op de hoogte van nieuwe inzichten uit de wetenschap, zie de waaierkaart
- En werkgevers? Investeer in een goede relatie met gemeente en UWV
Complex vraagstuk
“Het aan het werk krijgen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt is een complex vraagstuk. Werkzoekenden, gemeenten en bedrijven spelen daarbij een rol en hebben elkaar nodig. Jaren geleden zijn we bij TNO begonnen met de ontwikkeling van aanpakken gericht op de doelgroep zelf, later is onze aandacht verschoven naar het stimuleren van professionalisering en vakmanschap van professionals bij gemeenten. Wat is belangrijk bij de begeleiding van mensen naar werk, wat zijn de werkzame bestanddelen?”
Inmiddels gaat bij TNO de aandacht ook uit naar de bedrijven. “We kunnen werkzoekenden en professionals van gemeenten versterken, maar als bedrijven de deuren niet openen bereiken we niet ons doel, namelijk meer kwetsbare mensen een kans geven op de arbeidsmarkt.”
Belangrijke factoren voor inclusief werkgeverschap
De onderzoekers van TNO wilden daarom weten wat nu belangrijke factoren zijn voor inclusief werkgeverschap. “Wij zoeken naar wat het willen, kunnen en feitelijk in dienst nemen - en houden - van mensen uit kwetsbare groepen bepaalt en hoe de motivatie van bedrijven zo kan worden versterkt dat ze het ook echt gaan doen en volhouden. Als we dat weten, kunnen we effectieve aanpakken ontwikkelen. Want een bedrijf dat wel kwetsbare mensen in dienst wil nemen maar niet weet hoe, heeft nu eenmaal andere ondersteuning nodig dan een bedrijf dat al wel inclusiever onderneemt en van plan is nog meer mensen uit kwetsbare groepen te plaatsen.”
Om dat te achterhalen is onderzoek nodig. “We beschikken over een groot databestand, dat wordt opgebouwd door bedrijven één keer in de twee jaar te bevragen over allerlei zaken op het gebied van arbeid in bedrijven, ook over het aannemen van kwetsbare groepen. Op basis van analyses van die data krijgen we steeds meer grip op factoren die een rol spelen bij het in dienst nemen dan wel willen nemen.”
Investeren in vaardigheden van de hr-afdeling
Hazelzet: “Wanneer het goed zit met de missie, dus het bedrijf de motivatie heeft om kwetsbare mensen aan te nemen, dan kun je kijken hoe de motivatie (‘willen’) kan worden omgezet naar doen.” De praktijk leert dat het daar nog wel eens misgaat. Goede bedoelingen sterven een zachte dood. Het onderzoek laat zien hoe belangrijk het is om te investeren in de vaardigheden van de hr-afdeling. “Het is essentieel dat er kennis in huis is over het werken met kwetsbare mensen. Verder moet je weten waarop je moet letten in de begeleiding, hoe het werk te creëren en welke regelingen er zijn.” Ook bevorderende acties, zoals het aanbieden van werkervarings- en stageplaatsen, het samen optrekken met andere werkgevers in de regio, blijken van belang.
‘Willen omzetten naar doen en doen naar volhouden’
TNO werkt nu – in samenwerking met bedrijven en werkgeversservicepunten – aan de ontwikkeling van een digitale ‘diagnoselijst’, vertelt Hazelzet. “Met zo’n lijst kan een bedrijf zichzelf in kaart brengen of samen met een werkgeversservicepunt. We hopen dat deze tool de professionals beter toerust. Ook om in zo’n gesprek met een werkgever te ontleden welke stappen nog gezet moeten worden.”
Tanja Willemsen, projectleider Werkgeversdienstverlening bij de Programmaraad, noemt het TNO-onderzoek verrassend. “Er komen echt andere factoren uit dan je misschien in eerste instantie zou verwachten.”
Op de hoogte blijven van nieuwe inzichten
Het is volgens haar belangrijk voor professionals in de werkgeversdienstverlening om op de hoogte te blijven van nieuw onderzoek. Niets voor niets heeft de Programmaraad eerder ook een waaierkaart ontwikkeld. “Hierin staan – geordend naar de stappen in het hele het proces van kennismaken, werving en selectie en nazorg – feiten, tips en trucs, onderbouwd met verwijzingen naar recent onderzoek. Er is in dit vakgebied zoveel bekend, en vaak lijken het opendeuren. Maar passen we die kennis nu ook daadwerkelijk toe in de praktijk? Slaan we bijvoorbeeld, in de hectiek van de dag of op onderbuikgevoel, niet soms een of enkele stappen te snel over”
De juiste benadering van de werkgevers blijkt keer op keer van groot belang. De Programmaraad heeft daarom een document gemaakt met de zogeheten ‘jeukwoorden’. “We hebben bij werkgevers en werkgeversorganisaties gevraagd naar de woorden waarvan ze kriebels krijgen en naar de alternatieven. Het is heel aardig om dit bij een werkoverleg te bespreken.”
‘Inclusief ondernemen is steeds hipper’
Willemsen ziet in het veld veel veranderen. “Inclusief ondernemen is steeds hipper geworden en bedrijven kunnen er nu ook mee scoren. De klanten van de bedrijven vinden het blijkbaar ook belangrijker. Natuurlijk zijn er nog een hoop bedrijven die weinig tot niets doen, maar de veranderingen zijn zeker aan de gang. Zeker nu de markt aantrekt.’