En dat kan enorm opluchten. Mensen die met suïcidegedachten worstelen, voelen zich volgens Keukelaar vaak erg eenzaam. “Juist door het enorme taboe wat nog op dit onderwerp rust. Ze kunnen er vaak met niemand in hun omgeving over hebben. Vergelijk hun hoofd maar met een strak opgeblazen ballon vol met spanning; door hen te laten vertellen, loopt die ballon leeg. Dat geeft rust.”
Haar advies in de workshops aan professionals is dan ook: “Luister eerst. Je hoeft niet meteen zaken te gaan regelen, door te verwijzen. Wees eerst dat luisterend oor. Van mens tot mens.”
Oplossen
Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Heel veel mensen schrikken zodra het woord zelfmoord, zelfdoding of suïcide valt. “Dat is ook niet gek en mensen zijn soms bang dat ze ineens met allerlei problemen van de ander zitten opgezadeld. En de persoon aan de andere kant van de tafel verwacht helemaal niet dat je alles meteen gaat oplossen. Nee, blijf op je handen zitten en luister.”
Pas nadat er wat rust in het gesprek is gekomen, kan de professional vragen naar de kracht van de cliënt. “Je bent er nog steeds, wat heeft je tot nu toe op de been gehouden? En pas daarna kun je wijzen op het betrekken van naasten en van professionele hulp zoals de huisarts of instanties, zoals de gemeente om bepaalde problemen op te pakken.”
Rollenspel
De opluchting bij de client in kwestie is vaak enorm. “Maar het zijn natuurlijk zeker spannende gesprekken, je moet eigenlijk vlieguren maken, maar aan de andere kant wil je dat helemaal niet gelet op het onderwerp.” Daarom werken de trainers van 113 Zelfmoordpreventie vaak met rollenspellen. “We hebben dan de stappen van het gesprek over het klem zitten doorlopen en daarna mogen de professionals zelf gaan oefenen.”
Maar getraind of niet, dit soort gesprekken gaan mensen vaak niet in de koude kleren zitten, weet Keukelaar. “Wees je daar bewust van. Het is belangrijk dat professionals na afloop zelf ook even ‘stoom afblazen bij een collega’ of een stuk gaan lopen. Organisaties die vaker met dit soort signalen te maken hebben, kunnen ook een workshop of training van 113 Zelfmoordpreventie aanvragen.”
En andere tip voor alle professionals die wel eens te maken hebben met mensen bij wie de problemen boven het hoofd groeien, is om de online training Vraag Maar te volgen. Dit duurt een uurtje, maar hier komen de belangrijkste tips en inzichten voorbij. “Kijk, iedereen kán een verschil maken in het voorkómen van zelfmoord.”