Vso/pro-coach maakt doorleren ook voor moeilijk lerenden haalbaar

Gepubliceerd op 23 november 2023

Voor iedere leerling uit het speciaal onderwijs of praktijkonderwijs die erin slaagt een baan te vinden, hangt Stichting Trigoon de vlag uit. Maar bij voorkeur mikken ze nog wat hoger, want ze gunnen iedereen een volwaardig diploma of een mbo Praktijkverklaring. De inzet van een vso/pro-coach maakt die ambitie reëel, zelfs voor moeilijk lerenden.

Ed Veenema en Peer Scheepers werken bij Stichting Trigoon, een koepelorganisatie in West-Friesland voor 7 scholen die speciaal en praktijkonderwijs aanbieden. Als hun oud-leerlingen voor een vervolgopleiding kiezen, is dit vrijwel altijd een mbo-traject. Maar voor degenen met een laag IQ, indicaties of gedragsproblemen, is dat geen sinecure. Vaak vallen ze uit doordat ze moeite hebben met taal, rekenen of burgerschap . ‘Als zij stranden op het mbo, komen ze vaak terecht in een draaideurconstructie van baantjes, hulpverlening, uitval en werkeloosheid’, zegt Scheepers. 

'Niet-leerbaar'

Juist wie leren moeilijk vindt, kan volgens Veenema een volwaardige mbo-verklaring goed gebruiken. ‘Maar vaak krijgen juist die mensen te horen dat ze tevreden moeten zijn met wat ze al bereikt hebben. Ook als er nog wél allerlei ontwikkelmogelijkheden zijn, met name in de praktische vaardigheden die hun baan vraagt.’ Scheepers: ‘Bovendien krijgen studenten bij wie de standaardaanpak van een mbo-opleiding niet aanslaat te snel het predicaat niet leerbaar.’

drietrapsraket: 1) subsidie, praktijkleren, stagiairs (2700 euro) 2) subsidie mbo Praktijkleren inde 3e leerweg (2700) 3) Praktijleren op maat nazorgeuro)

Een jobcoach die de doelgroep kent

Een jobcoach die in een praktijkleertraject zowel leerling en leermeester bijstaat, kan ervoor zorgen dat een leerwerktraject voor deze doelgroep toch een succes wordt, bedachten Scheepers en Veenema. Zeker als die coach afkomstig is uit het praktijkonderwijs of het voortgezet speciaal onderwijs. Want die kent de doelgroep ­– soms zelfs de specifieke kandidaten – als geen ander. In 2020 goot Stichting Trigoon dit idee in een pilot, samen met Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid Noord-Holland Noord en het Regionaal Mobiliteitsteam. 

Veenema, die ook kartrekker van de pilot is, legt uit dat het verschilt wie de coaching krijgt en wanneer. ‘Er zijn leerlingen die wij als middelbare school goed kennen en waarvan we al weten: die kan dadelijk op de werkplek of bij het starten van een mbo-verklaring extra begeleiding gebruiken. Maar een kandidaat kan ook een volwassene zijn die moeite heeft met leren of de Nederlandse taal niet goed machtig is. Trigoon wist zelfs een dertiger in de dagbesteding naar een leerwerkplek als niveau 2 kok te coachen.’ 

Een mbo Praktijkverklaring is een volwaardig erkend document.

Peer Scheepers

Coaching op vakinhoud

De coachinggesprekken bij een Praktijkleertraject zijn van een hoger niveau dan tijdens de stage, ervaart Veenema. ‘Bij een stage gaat het vooral over of Jantje op tijd komt en zich weet te gedragen in de pauze. Bij een leerwerktraject gaat het vooral over vakinhoud. Voor een leermeester is dat ook veel boeiender, die zie je opbloeien.’ 

Hoeveel ondersteuning er beschikbaar is, hangt af van het gekozen traject. Bij een regulier Praktijkleertraject hebben leerling en leermeester samen recht op 25 uur, bij een uitgebreide mbo-verklaring 30 uur.

Het coachingtraject Praktijkleren op Maat begon als een dienst voor oud-leerlingen van Trigoon. Sindsdien heeft Trigoon het met de regionale mbo’s (Horizon College, Vonk en Regio College) en landelijke mbo-aanbieder ORGB verder doorontwikkeld. Praktijkleren op Maat wordt op den duur een meer formeel instrument waar ook andere vso/pro-scholen in Noord-Holland Noord, mbo’s en ook het UWV een beroep op kunnen doen, gefinancierd met structurele middelen. Praktijkleren op Maat wordt al aangeboden vanuit het digitale Leerwerkloket Noord-Holland Noord. 

Tips en ervaringen

  • Begin gewoon, ook al kun je alleen tijdelijk geld hiervoor vinden. Je zichtbare successen helpen je straks om structurele middelen te vinden.
  • Creëer een digitaal aanmeldloket. Dat werkt drempelverlagend.
  • Zorg dat je je ketenpartners aanhaakt. Vooral mbo’s. Zij moeten geloven in de kracht van deze doelgroep. Zonder de mbo’s geen praktijkverklaringen. Hou er rekening mee dat die vooraf erkende opleidingscodes (Crebo’s) moeten krijgen voor ze aan de slag mogen. Het aanvragen en krijgen daarvan is een bureaucratisch traject dat wel een jaar kan duren.

Een mbo-verklaring is volwaardig

‘Nog te vaak wordt een praktijkverklaring als een doekje voor het bloeden beschouwd’, ziet Scheepers. ‘Dan wordt in feite gezegd: “Je bent ongeschikt gebleken voor het mbo, maar vooruit, hier heb je een praktijkverklaring voor de kwalificaties die je wel hebt gehaald.” Wij kijken er anders tegenaan: een praktijkverklaring is een volwaardig erkend document. Het behalen daarvan is echt een verdienste en zo moeten (oud-)leerling, onderwijsinstanties en werkgevers het ook ervaren.’