Den Haag wil tot en met 2018 tweehonderd inwoners een beschutte werkplek aanbieden. Bijzonder is dat zij als ambtenaar worden aangesteld. Ellen de Bekker en Rob Bakker vertellen over het hoe en waarom.
Het Haagse stadsbestuur heeft in het collegeakkoord van 2014 een duidelijke ambitie uitgesproken: er worden tot en met 2018 tweehonderd beschutte banen gerealiseerd binnen de Haeghe Groep. Deze sociale werkvoorziening is een gemeentelijke dienst. Het doel werd geformuleerd nog voordat het ministerie van SZW met het streefgetal van 147 kwam.
Het college van B&W houdt vast aan de eigen ambitie, vertelt Ellen de Bekker. Zij is als beleidsmedewerker bij de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten inhoudelijk verantwoordelijk voor beschut werk en een aantal andere onderdelen van de Participatiewet. “Het bestuur wil vanuit sociaal oogpunt flink investeren in de doelgroepen van beschut werk en de banenafspraak. Heel wat inwoners hebben een afstand tot de arbeidsmarkt. Het is voor hen belangrijk dat zij in hun eigen inkomen kunnen voorzien.”
Aanstelling als ambtenaar
Dat verklaart ook de politieke keuze van eind 2015. Den Haag besloot als eerste gemeente om mensen met beschut werk de ambtenarenstatus te geven. Wethouder Rabin Baldewsingh zei bij die gelegenheid: “Zo verzekeren we hen langdurig van werk, een rechtvaardig loon en goede begeleiding.”
“De wethouder vindt dat de gemeente als grote werkgever een voorbeeldfunctie heeft”, zegt senior beleidsmedewerker Rob Bakker. Hij houdt zich vooral bezig met de financiële kant van het participatiebeleid. “De gemeente moet haar verantwoordelijkheid tonen door mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. De wethouder wil geen constructie met een aparte stichting, waarbij wordt beknibbeld op de arbeidsvoorwaarden.”
Aangepaste arbeidsvoorwaarden
De gemeente heeft een akkoord met de vakbonden gesloten over aangepaste arbeidsvoorwaarden voor mensen die beschut werk doen. Bakker licht toe: “De gemeentelijke cao is van toepassing. Er zijn specifieke afspraken over arbeidsvoorwaarden gemaakt die passend zijn voor de doelgroep en de aard van de voorziening. Hiermee is gezorgd voor een goed en voor de gemeente betaalbaar arbeidsvoorwaardenpakket.”
Belangrijk is dat iemand erop vooruitgaat vergeleken met een uitkering, stelt Bakker. “De mensen zijn ingeschaald in de laagste trede van salarisschaal A en werken op basis van een aanstelling van 80 procent, dus vier dagen per week. Zij krijgen hierdoor netto ongeveer 200 euro meer dan bij een bijstandsuitkering. Soms is er een medische urenbeperking of zijn meer uren nodig om uit de uitkering te komen. Dan wordt afgeweken van de aanstelling van 80 procent. Wij hebben ook met de vakbonden afgesproken dat mensen eerst een aanstelling van een jaar en daarna direct een vaste aanstelling krijgen.”
Financieel plaatje
Het financiële plaatje per persoon bestaat uit drie elementen: de loonkostensubsidie op basis van de loonwaarde voor arbeidsbeperkten, een subsidie voor begeleiding en werkplekaanpassing van 8.500 euro (de rijksbijdrage uit het Participatiebudget) en een bedrag van ongeveer 5.000 euro dat Den Haag zelf bijdraagt uit de algemene middelen. Daarbij is al rekening gehouden met het lage inkomensvoordeel (LIV), vertelt Bakker. “Deze regeling geldt vanaf 2017. Het LIV is er ook voor mensen op beschutte werkplekken. Als iemand een aanstelling van 80 procent heeft, gaat het om 1.600 euro per jaar. Dit voordeel is een impuls voor beschut werk.”
Bakker wijst erop dat het bedrag van 5.000 euro dat de gemeente bijdraagt, wel tijdelijk lager zal uitvallen. “Dat komt door de tijdelijke stimuleringsregeling. De gemeente ontvangt jaarlijks 3.000 euro voor elke gerealiseerde beschutte werkplek voor een periode van vijf jaar.”
Werk heel wisselend
Er is een beschutte werkplek mogelijk bij alle drie de onderdelen van de Haeghe Groep: productie, schoon & groen en services. Het werk kan heel wisselend zijn, vertelt De Bekker. “Bijvoorbeeld het wassen van auto’s, onderhoud van groen of maken van kaarsen. Wat voor werk iemand doet, hangt af van zijn persoonlijke mogelijkheden en beperkingen.”
Den Haag biedt pas sinds 2016 beschutte werkplekken aan. Volgens De Bekker is er een goede verklaring. “In 2015 moesten wij alles nog regelen, zodat we niemand konden plaatsen. Op 1 maart 2016 zijn de eerste 27 mensen aan het werk gegaan.” Daarna is het snel gegaan. Op 20 juni 2016 had de gemeente in totaal 125 aanvragen voor een indicatieadvies beschut werk ingediend. UWV beoordeelde 64 aanvragen positief en 50 negatief, maar voor 26 van deze mensen gaf UWV wel een indicatie banenafspraak af. Elf aanvragen waren nog in behandeling.
Keuring te streng
De Bekker noemt het een lastige kwestie dat UWV streng keurt. Daardoor dreigen sommige mensen buiten de boot te vallen, terwijl de gemeente voor hen een beschutte werkomgeving passend vindt. “Wij hebben erg goed contact met UWV”, zegt De Bekker. “Maar UWV keurt in onze ogen te streng door alleen rekening te houden met ziekte en gebrek. UWV zou ook moeten kijken naar andere arbeidsbeperkingen. Het gaat immers om mensen die een zodanig hoge mate van structurele begeleiding of aanpassing van de werkplek nodig hebben, dat niet van een werkgever mag worden verwacht dat hij deze mensen in dienst neemt. Daarover verschillen we als gemeente Den Haag van mening met UWV.”
De Bekker geeft aan dat wethouder Baldewsingh over dit onderwerp in G4-verband in gesprek is met staatssecretaris Klijnsma. “Zij heeft eind juni in een brief aan de Tweede Kamer aangekondigd dat er naar de criteria zal worden gekeken. Veel gemeenten lopen tegen hetzelfde probleem aan.”
Zorgvuldig selectieproces
Wanneer medewerkers van andere gemeenten over de vloer komen, wat vinden zij het meest interessant aan de aanpak in de Hofstad? “Het selectieproces”, zegt Ellen de Bekker. “Onze klantmanagers kijken meteen bij het intakeproces naar mogelijke arbeidsbeperkingen. Wie zo’n mogelijke beperking heeft, wordt twee weken lang geplaatst in een kleine setting met andere potentieel arbeidsbeperkten. Onder begeleiding van professionals wordt gesproken over en gekeken naar beperkingen, vaardigheden en leerbaarheid. Dat blijkt heel verhelderend!”
Lijkt iemand in aanmerking te komen voor beschut werk of de banenafspraak? Dan gaat de klant tijdelijk werken op een participatieplaats – brugplek genoemd – bij de Haeghe Groep, besluit De Bekker. “Wij krijgen zo een echt goed beeld van zijn mogelijkheden en de belemmeringen waar hij tegenaan loopt en van potentiële werkplekken. We bouwen een uitgebreid dossier op voor de adviesaanvraag bij UWV. Het selectieproces verloopt dus zeer zorgvuldig.”
Tips
- Geef als gemeente het goede voorbeeld door mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen, want dat vraag je ook aan andere werkgevers
- Maak met de vakbeweging goede afspraken over aangepaste arbeidsvoorwaarden bij beschut werk
- Pas je eigen regels aan om ruimte voor maatwerk te creëren
- Zorg dat iemand bij beschut werk er ook financieel op vooruitgaat
- Houd rekening met de tijdelijke stimuleringsregeling en het lage inkomensvoordeel dat vanaf 2017 geldt
- Kijk bij het intakeproces al naar potentiële arbeidsbeperkingen en betrek tijdig professionals op het gebied van arbeidsbeperkingen bij het diagnoseproces
- Maak een goed dossier en kijk al naar een geschikte werkplek voordat je de aanvraag bij UWV indient, want na een positief advies van UWV is er geen weg terug