Overheidswerkgevers en onderwijs blijven achter met het creëren van banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Het aantal banen loopt zelfs terug en de quotumheffing hangt in de lucht. Er moet een tandje bij.
Kabinet en werkgevers spraken in het sociaal akkoord van 2013 af dat er extra banen zouden komen mensen met een beperking. Afgesproken werd dat overheid en onderwijs 25.000 banen zouden creëren. Maar het is de vraag of die taakstelling gehaald wordt: in 2016 zijn er 3.600 banen gecreëerd, een stuk minder dan de afgesproken 6.500.
Volgens Monique Veldhoven, tot voor kort projectleider Banenafspraak bij de VNG, is onwil niet de oorzaak. “Niemand heeft hier expliciet bezwaar tegen deze regeling, maar het is niet de eerste prioriteit. Bovendien hebben gemeenten die in de transformatie zitten van uitvoerder naar regievoerder, vaak net met veel moeite afscheid genomen van deze mensen. Bij andere overheidsinstellingen werken de bezuinigingen tegen. Minder ambtenaren en toch weer mensen aannemen. Dat is een tegengestelde beweging.”
TIPS
- Wat is de vraag van de werkgever of wat is jouw vraag aan de O&O werkgever? Niet waarom MOET ik? Maar waarom WIL je?
- Met wie ga je in gesprek? Een P&O-er met de wil is niet voldoende
- Is er budget of moet het binnen de formatie?
- Wat is de ambitie van de sector en van de individuele organisatie?
- Van wie is de opdracht om de ambitie te realiseren?
Andere mindset
Volgens Veldhoven moet er een andere mindset komen. “Iets anders is dat we merken dat de consultants van de werkgeversservicepunten die gemeenten en onderwijsinstellingen proberen te overtuigen om banen te creëren vaak met de verkeerde mensen aan tafel zitten.” Ze legt uit: “Het is mooi wanneer de P&O-er of manager graag wil maar het gaat er om de mensen te bereiken die aan de knoppen zitten. Zij moeten een besluit hierover nemen. Zij moeten zeggen: we gaan deze mensen opnemen in onze organisatie. Vervolgens heb je de mensen nodig om dat beleid te helpen uitvoeren.”
Stroperige processen
Het zijn vaak stroperige en langzame processen, beaamt ze. “De besluitvorming bij overheid en onderwijs kost tijd. We horen dat ook terug, mensen die maar in gesprek blijven, aan het lijntje worden gehouden, maar zonder resultaat. Waar gaat het dan mis?, is de vraag.”
Een presentatie aan het MT of gemeentebestuur geven over de banenafspraak kan de boel in beweging brengen. “Er kunnen dan ook een hoop misverstanden uit de weg worden genomen. Over de doelgroep, over de verplichtingen, de kosten.” Een ander instrument is het organiseren van een meet&greet met de doelgroep. “Dan wordt meteen duidelijk over wie we het hebben.”
Banenafspraak
Kabinet en werkgevers hebben in het sociaal akkoord van 2013 afgesproken dat er extra banen komen voor mensen met een ziekte of handicap. De private sector moet tot 2026 in totaal 100.000 banen realiseren voor mensen met een ziekte of handicap. De overheid doet dit voor 25.000 mensen met een ziekte of handicap.
De overheid (inclusief onderwijs) blijft achter. Volgend jaar wordt de balans opnieuw gemaakt, voldoen werkgevers daar niet aan, dan kan het zijn dat zij vanaf 2019 een quotumheffing van 5.000 euro per niet-ingevulde arbeidsplaats per jaar moeten betalen.
Foto’s van succesvolle plaatsingen
Gemma Hufen, projectleider Banenafspraak bij de VO-raad, merkt dat ook binnen onderwijs onduidelijkheid is over de doelgroep. “We hebben nu een publicatie uitgebracht over veertien succesvolle plaatsingen, met foto’s erbij. Deze komt eind september uit en is vooral bedoeld om te laten zien hoe andere scholen het doen.”
Het onderwijs staat volgens Hufen voor een lastige opgave. “Het aantal plaatsingen wordt berekend op basis van 100 procent van het personeelsbestand, terwijl ondersteunend personeel maar 20 procent van het personeelsbestand uitmaakt. En daar dienen de potentiële werknemers uit de doelgroep gevonden worden omdat het niet voor de hand ligt dat deze doelgroep beschikt over een wettelijke onderwijsbevoegdheid.” De wetgeving zelf maakt het ook niet eenvoudiger. Zo mogen scholen die voordat de Participatiewet van kracht werd al mensen uit de doelgroep in dienst hebben genomen, deze niet meetellen in de Banenafspraak. Hufen: “Dat is een lastig verhaal, maar de VO-raad benadrukt dat onderwijswerkgevers eraan hechten extra banen te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking. Wij vinden het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen kunnen meedoen in de samenleving.”
Behoud van plekken
Monique Veldhoven heeft nog een ander advies: “Als het niet lukt om te plussen, zet dan in op behoud. De overheid heeft vaak al mensen met een beperking in dienst, maar die stromen ook uit omdat ze met pensioen gaan. Als het niet lukt om nieuwe banen te creëren, ga dan in ieder geval voor behoud van die plekken en zorg dat de vervanging is geregeld. Anders gaan we achteruit, wat je nu in de praktijk ook ziet gebeuren.”
