Kansrijk starten op niveau voor statushouders

Gepubliceerd op 25 februari 2024

Kansrijke en hoogopgeleide statushouders moet je niet zo snel mogelijk opzadelen met een willekeurige baan. Gun ze liever een start in een rol die echt bij ze past. Daar is iedereen bij gebaat. Met deze gedachte heeft  Werkzaak Rivierenland sinds kort maatwerktrajecten voor voormalige docenten en (toekomstige) ICT’ers. 

In Nederland opklauteren naar het vroegere beroep is voor veel hoogopgeleide statushouders een worsteling. Zolang ze de Nederlandse taal niet goed beheersen, zijn ze lange tijd veroordeeld tot ongeschoold werk, diploma’s en ervaring ten spijt. De weg naar boven kan lang aanvoelen. 

Het is zonde om broodnodig talent een poos te laten verpieteren, vindt Werkzaak Rivierenland. De uitvoerder van de Participatiewet is daarom 2 maatwerktrajecten gestart, samen met We’RHERE, een label van sociaal projectbureau Altijd-de sociale kant.

Ongeveer 10 leerlingen met laptops voor zich zitten in een klaslokaal. Voor de klas staat een docent voor een whitebord iets te vertellen.

Traject op maat

Wie een van de 2 trajecten volgt, hoeft niet zo snel mogelijk aan de bak. Deelnemers mogen met behoud van uitkering naar werk in het eigen vakgebied toegroeien. Vrijwilligerswerk is daarin vaak de eerste stap, gevolgd door een stage en ten slotte betaald werk. 

‘Het einddoel is uitstroom uit de uitkering wegens een goedbetaalde baan met perspectief’, vertelt Wortelboer. Bij Altijd-de sociale kant blijven deelnemers van WE’RHERE tot 8 jaar na de start van het traject in beeld, vertelt Siska Hut. ‘Want nadat ze een baan hebben in de juiste hoek, volgen er altijd weer nieuwe vraagstukken waarbij ze onze hulp bij kunnen gebruiken. Bijvoorbeeld bij het kopen van een huis, of als ze een carrièreswitch wensen.’

Voor docenten en ICT’ers

Het ene traject is bedoeld voor mensen die hun beroep als docent (liefst in een exact vak) weer willen oppakken, het andere voor wie in de ICT werkte of wil gaan werken. 'Dit zijn uiterst kansrijke beroepen in Nederland', verklaart José Wortelboer van Werkzaak, 'en bovendien zitten bij onze statushouder veel oud-docenten.'

Als het aan haar ligt, volgen er in de toekomst ook trajecten voor beroepen in andere branches waar ook een schreeuwende behoefte aan is. 'De zorg, kinderopvang en lagere techniek bijvoorbeeld. Maar helaas stuiten we hierbij op de wet. Die eist hiervoor meestal een mbo4-opleiding. Ik hoop dat we dit in de toekomst met jobcarving kunnen tackelen.'

Voor de vraag naar gekwalificeerd ICT-personeel halen we kennismigranten naar Nederland, terwijl er zoveel statushouders met grote talenten zijn die dolgraag aan de slag willen en kunnen

José Wortelboer

Persoonlijk Ontwikkelplan

De lat voor het traject ligt hoog. Dat begint aan de voorkant. Daar vinden selectiegesprekken plaats om te zien of motivatie en privéomstandigheden passend zijn. Kandidaten voor het ICT-traject ondergaan daarnaast een assessment en krijgen huiswerkopdrachten. 

De deelnemers moeten zelf regie nemen op hun carrière. Dat is ook te zien aan de manier waarop de periodieke evaluatie is georganiseerd. Ieder moet een eigen Persoonlijk Ontwikkelplan schrijven en bijhouden. Dit dient als praatstuk voor het voortgangsgesprek dat ze elke 3 maanden met hun werkcoach hebben. Die monitort of iemand duidelijke stappen naar (betaald) werk zet. Wortelboer: ‘Dat POP is handig voor ons. Zo hoeven we niet steeds met Altijd - de sociale kant over de vorderingen van de kandidaat te corresponderen of te bellen. Maar voor deelnemers zelf is het ook een waardevol middel. Het zet hen aan het denken en het is een goede taaloefening.’  

Ervaringsdeskundige buddy

Onderdeel van het traject is ook een persoonlijke buddy die ooit met hetzelfde bijltje hakte. De deelnemers kunnen met alle vragen bij hun buddy terecht. Het waardevolst is de realitycheck die de buddy biedt, vindt Hut. ‘Zo weet een buddy uit eigen ervaring dat respect voor een docent in Nederland vaak van een andere orde is dan de meesten gewend zijn. En dat een kruiwagen in het thuisland misschien vanzelfsprekend is, maar dat je het in Nederland echt op eigen kracht moet doen. Belangrijke inzichten die een werkcoach ook kan vertellen, maar eerder worden aangenomen van een buddy. Degenen die het traject hebben afgerond, vragen we om op hun beurt weer buddy te worden. Zo groeit er langzaam een community van mensen die elkaar helpen.’ 

Tips en ervaringen

  • Stageplekken vinden blijkt lastig. Onder meer doordat relatief weinig werkgevers bekend zijn met de doelgroep statushouders. Nodig interessante organisaties uit om hen te vertellen over de kansen.
  • Vacatures zijn lang niet altijd passend voor een statushouder. Werkzaak heeft sinds kort een jobhunter die vanuit de werkzoekende een match probeert te maken met werkgevers.
  • Overleg met Inburgering of er een taaltraject is voor snelle leerlingen.

Resultaat

In september 2023 zijn de eerste trajecten gestart. Inmiddels laat Werkzaak 12 mensen begeleiden naar de ICT en 15 naar een baan in het onderwijs. Wortelboer: ‘Een mooi voorbeeld is een Turks docentenechtpaar. Dat viel op binnen het standaard inburgeringstraject door hun motivatie: beiden bereikten binnen anderhalf jaar B1-/B2-niveau. Sinds kort lopen ze allebei stage op een middelbare school. Daarnaast volgen ze een opleiding via het UAF. Ik verwacht dat ze binnen anderhalf jaar na de start van het traject een betaalde baan in het onderwijs hebben.’ 

Wortelboer is ervan overtuigd dat de maatschappij beter af is door te investeren in deze doelgroepen. ‘Er is een groot docententekort en ook in de IT-markt is er grote vraag naar gekwalificeerd personeel. Hiervoor halen we kennismigranten naar Nederland, terwijl er zoveel statushouders met grote talenten zijn die dolgraag aan de slag willen en kunnen. Daarnaast doet het perspectief op een zinvolle baan ook veel voor het welzijn van een statushouder. En ook hiervoor zijn we als maatschappij verantwoordelijk.’