Traject Van school naar Werk helpt jongeren in Helmond-De Peel aan de juiste werkplek

Van project naar traject 

Vroeger kwamen veel van deze leerlingen in de Wajong. De Gouw: ‘Dan zorgde UWV voor een tweejarig re-integratietraject. Of ze gingen naar een sociaal ontwikkelbedrijf. Sinds de invoering van de Participatiewet was er niets meer geregeld. Het schrikbeeld was dat jongeren thuis zouden komen te zitten als het ze niet lukte via een stage een baan te vinden. Of als ze zo’n baan niet konden houden.’

‘Onze dienstverlening begint formeel pas bij 18 jaar', zegt De Gouw, ‘maar we willen voorkomen dat jongeren al eerder op de bank komen te zitten. Door vroegtijdig aan te sluiten hoeven ze later geen beroep op een uitkering te doen.’ Daarom startte Senzer het project Van School naar Werk. Dat werd helemaal van de grond af opgebouwd, samen met het netwerk. De Gouw: ‘ Helmond-De Peel is een compacte regio waarin de gemeenten al nauw samenwerken. En zij bleken enthousiast en vonden unaniem dat het moest blijven bestaan. Sinds een paar jaar is het als traject in onze dienstverlening opgenomen.’

Wie doet wat?

Bij het traject werken 3 participatiecoaches werk. Die komen al in beeld als de jongeren nog op school zitten. Samen met stagedocenten gaan ze kijken wie er naar werk kan worden bemiddeld. Ook MEE de Meentgroep doet mee, met onafhankelijk cliëntondersteuning. Zij focussen op de zorgkant. Bijvoorbeeld door indicaties aan te vragen voor thuiszorg. De Gouw legt als coördinator de lijntjes naar externe partijen zoals scholen. En ze navigeert door de complexe wet- en regelgeving. Bijvoorbeeld de andere regels waar jongeren mee te maken krijgen als ze 18 worden. 

Uitbreiding naar mbo 1 en 2

Senzer is nu bezig met een volgende stap. De Gouw: ‘Er zijn veel meer jongeren die aandacht nodig hebben bij de stap naar werk, bijvoorbeeld vanwege multiproblematiek. Daarom zijn we in een nieuw project aan het kijken wat we kunnen doen voor jongeren met een entreeopleiding en mbo 2. Dat is nog veel complexer, omdat het mbo is ingericht op het halen van een diploma. Als een leerling zich wil oriënteren op werk, past dat daar nog niet in. We lopen vooruit op het wetsvoorstel van school naar duurzaam werk dat vanaf de wetswijziging in 2025 meer mogelijk gaat maken.’

Volgens De Gouw lukt het nu alleen om die kaders te doorbreken als werkbedrijf, mbo-scholen en gemeente (het Doorstroompunt en leerplicht) samenwerken. ‘Dat is nu nog onvoldoende. Terwijl het wel urgent is: vroeger was praktijkonderwijs eindonderwijs. Die leerlingen bemiddelden we allemaal naar werk. Nu gaan er steeds meer entree doen. Daar creëren we heel veel thuiszitters mee. Daar is wel begeleiding, maar die is niet gericht op uitstroom naar werk.’

De 21 scholen waarmee Senzer samenwerkt zijn positief over het traject. Er is een afstemmingsoverleg waardoor hun onderlinge netwerk verbreed en verstevigd is. De verschillen zijn groot: de ene school heeft de begeleiding perfect op orde en investeert in stagedocenten. Daar kunnen andere scholen dan weer van leren.

Een goed advies over talent en randvoorwaarden voor werk

Participatiecoaches melden jongeren aan bij Frederiecke van Balkom. Zij verdeelt de trajecten onder het team verdiepend onderzoek. ‘De jongeren gaan dan 2 of 3 maanden binnen Senzer productiewerk doen. Samen met een assistent-werkleider kijken we naar de competenties die een jongere heeft of kan ontwikkelen. Dat volgen wij in weekgesprekken. En tussendoor zijn er ook steeds evaluaties. Met de school, de jongere en eventueel ouders erbij. Vaak is best snel duidelijk of een jongere geschikt is om naar werk te gaan. Maar soms is het lastig om te bepalen wat pubergedrag is en wat hoort bij de beperking. We hebben een psycholoog in dienst die dan een psychodiagnostisch onderzoek kan afnemen, eventueel in combinatie met een capaciteitentest.’ 

Aan het einde van zo’n traject maken Van Balkom en haar collega’s een rapport op. ‘Daarin hebben wij geobjectiveerd wat we hebben gezien. Er staat ook een advies in over wat iemand nodig heeft om een duurzame baan te vinden. Werkplekaanpassingen of begeleiding bijvoorbeeld. Daarmee kan de participatiecoach op zoek naar de juiste werkplek. Bij werkgevers uit het netwerk van scholen, vaak kleine bedrijven, of grotere bedrijven waar Senzer zelf of het WSP relaties mee hebben. Van Balkom: ‘Vaak is het met een jongere makkelijker bij een werkgever binnenkomen dan met een oudere kandidaat.’

Wat vraagt het van het werkbedrijf?

Voor het werkbedrijf was de jongere doelgroep wel even wennen. De Gouw: ‘Het doet veel met de dynamiek op onze werkvloer. Want daar zijn zitten ook andere mensen die binnen de participatiewet vallen. Als daar opeens een groepje jongeren bijkomt die die elkaar ook vaak al kennen, dan krijg je opeens te maken met onderlinge verliefdheden. Van Balkom vertelt dat er zelfs is gesproken over surveilleren in de pauzes. Sommige werkleiders vinden het leuk om met jongeren te werken, dus die krijgen ze nu onder hun hoede.

Maatwerk voor jongeren werkt

Van Balkom en de Gouw zien dat hun aanpak werkt. Ze noemen nog een tweede voordeel van de betrokkenheid van het werkbedrijf: alles is hier ingericht voor jongeren die later stapjes willen maken. Ze vertellen trots over een jongere die heel graag in de horeca wilde werken en dat na 5 jaar via beschut werken en groepsdetachering bereikte. Ook het omgekeerde gebeurt: dat iemand door omstandigheden weer terugvalt in dagbesteding, eventueel tijdelijk. Ook daar kan Senzer voor zorgen, al is dat heel ingewikkeld met het aanvragen van uitkeringen en indicaties. Dat maatwerk en vroegtijdig werkt staat als een paal boven water.

Relevante links en documenten

• Leerlingenfolder Ondersteuning bij stap naar werk vanuit voortgezet speciaal onderwijs en praktijkonderwijs Zo werkt het 
• Interview met Ilke de Gouw over Van school naar werk