Beschut werk bij reguliere werkgevers: wanneer werkt dat?

Gepubliceerd op 30 september 2022

Hoe kan het dat er reguliere werkgevers zijn die mensen met de indicatie beschut werk in dienst nemen? Welke rol speelt de gemeente daarbij? Het onderzoek Nieuw beschut werk bij reguliere werkgevers beantwoordt deze vragen.

In 2019 ontdekte de inspectie SZW dat een kleine groep reguliere werkgevers beschutte werkplekken realiseert. Wonderbaarlijk, want een indicatie beschut werk betekent juist dat iemand meer begeleiding nodig heeft dan je van werkgever mag verwachten. Het Kenniscentrum Inclusieve en Sociale Werkgelegenheid gaf daarop de opdracht om te onderzoeken hoe dat kan en om wat voor werkgevers het gaat.

Tips

  • Kijk goed wat bij een kandidaat het beste past, dat vergroot de kans van slagen. 
  • Zet proefplaatsing in om te kijken of er een klik is tussen werknemer en werkgever/leidinggevende.
  • Maak als gemeente slimme keuzes welke werkgever je hiervoor vraagt. Niet elke werkgever kan het zomaar doen. Komt de werknemer niet in een situatie waar klanten raar kunnen reageren als iemand bijvoorbeeld te langzaam werkt? 
  • Profiteer van het voorwerk van scholen en kijk waar je stages kunt omzetten in een arbeidsovereenkomst.
  • Zorg voor goede begeleiding en blijf na plaatsing een vinger aan de pols houden. 
  • Verzin een plan B voor als de plaatsing toch niet lukt, zodat iemand niet thuis op de bank belandt.

Wat werkt bij nieuw beschut?

Het bureau De Beleidsonderzoekers voerde die opdracht uit door dertien bedrijven met zo’n werkplek te bezoeken en te spreken met de direct leidinggevende, de gemeente en de werkende zelf. Ook vroegen de onderzoekers de gemeente wat hun rol was bij de plaatsing. Sturen ze zelf aan op werk bij gewone werkgevers? En pakt dat dan gunstig uit?

Stuur niet categorisch op reguliere of sociale werkplek…

Volgens Mirjam Engelen, projectleider en een van de auteurs van het rapport, gaat het niet om een groot onderzoek. “Op basis van de dertien cases kun je geen al te harde conclusies trekken. Maar het lijkt erop dat categorisch sturen op een plek buiten de sociale werkvoorziening niet de handigste route is. Het pakt namelijk niet altijd even goed uit voor de werknemer. Aan de andere kant is het ook niet goed om iedereen naar het sociaal werkbedrijf te sturen.”

…maar kijk wat er bij een kandidaat past 

Het is beter om te kijken wat bij een kandidaat past. De een vindt het prima om bij een sociaal werkbedrijf aan de slag te gaan, terwijl de ander ‘niet tussen al dat soort mensen wil zitten’ of graag met klanten wil werken. Dat soort werk is er vaak niet bij een regulier werkbedrijf. “Er zijn jongeren die zelf met een suggestie komen”, aldus Engelen. “Bijvoorbeeld dat ze zo graag in de groenteafdeling van een supermarkt willen werken. Als een gemeente verder kijkt dan de sociale werkvoorziening ontstaan er dus meer mogelijkheden dan productie, groen en schoonmaak.”

Cover rapport beschut werk

Gemeenten, maar vooral speciaal onderwijs als bemiddelaar

Soms lukt het de gemeente zelf om zo’n werkplek te organiseren. Door een werkgever te vragen: deze kandidaat zou goed bij je passen? Wil je ruimte maken? Dat is arbeidsintensief, maar het gebeurt wel. Maar de meeste onderzochte werkplekken zijn ontstaan doordat iemand in het speciaal onderwijs stage liep en de stageplek is omgezet in een baan. Dat heeft wel als nadeel dat de school een stageplek kan verliezen. 

Klik als absolute randvoorwaarde

Engelen vindt dat je niet te licht moet denken over een beschutte werkplek. “Een plaatsing lukt alleen als werknemer en werkgever klik hebben. Daarvoor moet de gemeente met de kandidaat op gesprek gaan bij het bedrijf. Het is niet op afstand te realiseren. Het gaat om mensen met een gebruiksaanwijzing die bijvoorbeeld niet goed kunnen plannen of snel iets vergeten. 

Vervolgens moet de werkgever het aandurven met de werknemer en zich blijven inzetten om de plaatsing tot een succes te maken. Het helpt dat het bedrijf loonkostensubsidie krijgt en dat er vaak jobcoaching mogelijk is. Maar uiteindelijk gaat het toch om werkgevers die iets goeds willen doen voor iemand die het op eigen kracht niet redt.”

Grote rol directe leidinggevende

Uit de casebeschrijvingen in het rapport blijkt ook dat je er met de plaatsing nog niet bent. Het blijft elke dag werk voor de leidinggevende, dus die moet dat echt willen. Als de werkgever iemand aanwijst om de medewerker te begeleiden die dat niet leuk vindt, werkt het niet. En als de leidinggevende vertrekt valt ook het ijkpunt voor de werknemer weg. 

Uitleg voor acceptatie

Ook andere collega’s moeten begrip hebben. In het rapport staat ook een voorbeeld waar collega’s niet snapten waarom de werknemer in kwestie zoveel privileges kreeg. De leidinggevende moest veel uitleg geven, maar nu is de werknemer geaccepteerd. Engelen: “Ik denk dat het makkelijker gaat in kleinere organisaties waar de werkgever meteen ook de leidinggevende is en over het HR- en aannamebeleid gaat. In grotere organisaties zijn veel regels en procedures die een belemmering kunnen vormen.”

Gewoon durven

Welk advies geeft Engelen gemeenten? “Je moet het gewoon durven. Alle begin is moeilijk, dus begin bij een werkgever met wie je al een goede band hebt. Het heeft het voordeel dat er meer werkplekken en -soorten ontsloten worden.”

Veel meer informatie en casebeschrijvingen zijn te vinden in het onderzoeksrapport Nieuw beschut werk bij reguliere werkgevers