In Haarlem rekent de benefits counselor het allemaal voor

Gepubliceerd op 03 december 2019

Wat verandert er in de toeslagen? Ga ik er financieel op voor- of achteruit? Wat als het niet lukt en ik weer in een uitkering kom? Mensen met een uitkering die aan de slag gaan zijn vaak huiverig om  hun vragen over de financiële gevolgen voor te leggen bij UWV of gemeente. Maar in Haarlem kunnen ze hiervoor terecht bij de benefits counselor.

Onzekerheid over de financiële gevolgen bij uitkering naar werk is vaak een drempel om weer aan het werk te gaan. Om deze drempel te verlagen heeft gemeente Haarlem in samenwerking met DOCK Haarlem één van de sociaal raadslieden gevraagd te participeren in een pilot als benefit counselor. Die geeft onafhankelijk advies over wet- en regelgeving omtrent uitkeringen en toeslagen.

“Mensen weten vaak niet goed wat hen te wachten staat. Zoals de kans op terugvordering van uitkering”, zegt Daniëlle Beevendorp, één van de benefits counselors en tevens sociaal raadsvrouw. “Dit zorgt dat mensen in de schulden kunnen raken. Door vooraf geïnformeerd te zijn, kan men reservering en zekerheid inbouwen.”

Tips

  • Neem de tijd om dit neer te zetten. Betrek management, gemeente, UWV en wijkteams.
  • Zorg voor een stevig netwerk van mensen die elkaar goed kennen. Ga persoonlijk naar de verschillende partijen toe. Spreek samen over wat je wilt en werk dit uit.
  • Start met een pilot. Hoe loopt het? Hoe komt de aanmeldprocedure er uit te zien? Wat kunnen we ervan leren?
  • Houd de aanmelding simpel; niet met formulieren en handtekeningen gaan werken.
  • Bekijk vooraf waar de benodigde kennis is.
  • Gewoon doen en samenwerken.

Een idee uit Chicago

Het idee is ontstaan na een werkbezoek aan Trinity Mental Health in Chicago, waar al langer benefits counselors worden ingezet. Haarlem besloot een pilot te starten en de nieuwe functionaris onder te brengen bij de sociaal raadslieden. De pilot is ondertussen afgerond, maar de benefits counselors gaan door.

Rinske Wegener, beleidsadviseur Werk en Inkomen in Haarlem, benadrukt dat het belangrijk is om vanaf het begin partijen als UWV, gemeenten en wijkteams te betrekken en afspraken te maken over het uitwisselen van informatie. De cliënt geeft hiervoor tijdens de afspraak toestemming. Binnen gemeente en UWV zijn hiervoor contactpersonen aangewezen.   

Eens per jaar een nascholing

Wekelijks ontvangen Beevendorp en haar collega’s een update van Stimulanz met alle veranderingen in de wetgeving. Verder geeft een specialist van de gemeente of UWV één keer per jaar nascholing, bijvoorbeeld over de Participatiewet. Anders dan bij de cursus over de Participatiewet aan klantmanagers, gaat het bij deze nascholing vooral over de financiële aspecten en de berekeningen. 

Allround, met specifieke kennis en onafhankelijk

Natuurlijk kan ook een klantmanager of een lid van het wijkteam wat vertellen over de financiële gevolgen. Het verschil is echter dat de benefits counselor allround is en specifieke kennis heeft van brede wetgeving. Verder is de benefits counselor onafhankelijk, zodat de uitkeringsgerechtigde objectief advies krijgt.

IPS-coach mee op gesprek

Vooral mensen met psychische kwetsbaarheid hebben veel baat bij de benefits counselor. Zij hebben veel te verliezen als het mis gaat terwijl ze tegelijkertijd huiverig zijn om zich op andere manieren te laten voorlichten. IPS-coach Brigitte Lange: “Als coach probeer ik te helpen met een inkomstenplan, maar het is ingewikkelde materie. Ik heb UWV wel eens uitgenodigd voor een familieavond, maar ik merkte dat de mensen bang waren om vragen te stellen.”

Lange maakt op verzoek van de cliënt een afspraak met de benefits counselor en gaat eventueel mee naar het eerste gesprek. Zo ziet ze vaak dat een cliënt die twijfels heeft om te gaan werken, na het persoonlijke advies ziet dat het doemscenario dat ze voor ogen heeft wel mee valt. 

Doordat het om onafhankelijk advies gaat, horen cliënten soms dat werk niet altijd loont. Door inkomsten uit werk worden toeslagen als huurtoeslag minder waardoor de cliënt netto minder te besteden heeft. Daarom is het volgens Beevendorp, Lange en Wegener van belang mee te geven dat ‘werk’ naast inkomsten nog veel meer oplevert, zoals sociale contacten, structuur en zelfvertrouwen.

Verwachtingen

Goed adviseren blijkt meer tijd te vergen dan aan het begin van de pilot werd gedacht. De verwachting was dat één gesprek en twee uur uitwerktijd voldoende zou zijn. Maar het soort uitkering, de gezinssamenstelling en het arbeidsverleden zijn in elke situatie compleet anders, waardoor er veel uitzoekwerk nodig is. Op dit moment wordt de benefits counselors ingezet bij mensen met psychische kwetsbaarheid en gefinancierd uit de lopende subsidie van WMO. Wegener zou graag over meer budget willen beschikken om de hele groep uitkeringsgerechtigden een gesprek met de benefits counselor aan te kunnen bieden.