Laaggeletterdheid werknemers aanpakken met Taal Werkt!

Gepubliceerd op 01 november 2023

Laaggeletterdheid komt op de werkvloer meer voor dan werkgevers zich realiseren. Taal werkt! stimuleert en helpt werkgevers om te investeren in basisvaardigheden van hun werknemers. Daar worden beide partijen beter van.   

Met het project Taal werkt! ondersteunt Stichting Lezen en schrijven werkgevers met advies en activiteiten om laaggeletterden in hun organisatie te helpen. Ook Leerwerkloketten en werkgeversadviseurs kunnen daarbij een belangrijke rol spelen. Dat begint bij het bewustmaken van werkgevers waarom het van belang is om te investeren in basisvaardigheden op de werkvloer. Goede basisvaardigheden vergroten de duurzame inzetbaarheid van mensen en hun kansen op de arbeidsmarkt. Ze kunnen blijven leren en zich blijven ontwikkelen.

Jonge en oude werknemers

In Nederland zijn 1,8 miljoen mensen tussen de 16 en 65 jaar laaggeletterd. Zij hebben moeite met de basisvaardigheden: lezen, schrijven, rekenen en omgaan met een computer en smartphone. Bijna 800.000 daarvan werken gewoon.

Laaggeletterdheid speelt niet alleen bij ouderen. Het komt juist ook steeds meer voor bij jongeren. Ester van der Wiel van Stichting lezen en schrijven licht dat toe: ‘De basisvaardigheden van jongeren die van mbo 1 of 2 komen, zitten eigenlijk al onder het niveau dat je nodig hebt om goed te kunnen functioneren in de maatschappij. Daarbij geldt ook nog eens dat de basisvaardigheden afnemen als je er geen aandacht aan besteedt. Bij steeds meer jongeren in praktische beroepen is dat het geval. 

2 mannen in een magazijn kijken naar een telefoon.
Ook bij praktische beroepen zijn basisvaardigheden nodig, bijvoorbeeld om te registeren of uren te verantwoorden.

Investeren in basisvaardigheden

Het gebrek aan basisvaardigheden speelt vooral bij praktische beroepen zoals bij schoonmaak-, logistieke en productiemedewerkers. Het is juist ook bij de praktische beroepen van belang dat werkgevers investeren in de basisvaardigheden. ‘Veel beroepen hebben te maken met nieuwe ontwikkelingen. Soms verdwijnen beroepen en moeten werknemers ineens iets anders gaan doen. Digitalisering stelt op alle vlakken zowel op het werk als privé, steeds meer eisen aan mensen. Er ligt echt een opdracht voor werkgevers om niet alleen te investeren in het uitoefenen van de taken maar ook om te investeren in de basisvaardigheden’, aldus Van der Wiel.

Astrid Hoogakker van het Leerwerkloket geeft duidelijk aan waarom het ook vanuit werkgeversperspectief van belang is dat werkgevers aandacht besteden aan taal op de werkvloer: ‘Hierdoor neemt het ziekteverzuim af, werken medewerkers veiliger, worden er minder fouten gemaakt en gaan de productiviteit en de kwaliteit omhoog.’

Adviseur werkgeversdienstverlening

Welke rol kan de adviseur werkgeversdienstverlening spelen? ‘Zij hebben een belangrijke rol bij de bewustwording van werkgevers en bij het zoeken van ‘haakjes’. Als werkgevers zeggen: wij kennen geen laaggeletterdheid, kun je vragen: ‘Heb je ongevallen op de werkvloer, Heb je mensen die opeens vertrekken zodra ze promotie kunnen maken? Laten werknemers altijd iemand anders formulieren invullen? Begrijpen mensen een nieuw systeem niet? Dat zijn allemaal signalen’, aldus Van der Wiel. ‘Als adviseurs werkgeversdienstverlening dit verhaal goed vertellen, kunnen we met elkaar veel meer werkgevers bereiken.’

Als het haakje gevonden is bij de werkgevers dan zijn er heel veel mogelijkheden. Taal werkt! geeft tips over bijvoorbeeld het doorverwijzen naar scholingsmogelijkheden of het organiseren van scholing, zelf of samen met collega-werkgevers. Ook het Leerwerkloket adviseert. Bijvoorbeeld over de financieringsmogelijkheden van opleidingen. 

Branchegerichte aanpak

Stichting Lezen en Schrijven en de leerwerkloketten zien veel kans in een branchegerichte aanpak. Brancheorganisaties hebben opleidingsfondsen en korte lijnen met werkgevers. Elke branche kiest uiteindelijk zijn eigen weg. De mobiliteitsbranche heeft bijvoorbeeld voor een communicatiecampagne gekozen. De Installatie- en techniekbranche zet meer in op screening en scholing. 

In de afvalverwerkingsbranche is een sectorbreed scholingsproject gestart. Afvalverwerkingsbedrijf Irado heeft goede ervaringen opgedaan met vrijwillige taalles bij het bedrijf. ‘Stel dat iemand meerdere malen zakt voor zijn veiligheidscertificaat, het VCA. Dan is dat voor ons aanleiding om het onderwerp te bespreken en de weg te wijzen naar de taaltraining. De resultaten zijn goed. Mensen worden zelfverzekerder. En ze halen hun certificaat’, aldus André Hertog, directeur van Irado.

Tips en ervaringen

  • Gebrek aan basisvaardigheden: lezen, schrijven, rekenen en omgaan met een computer en smartphone, komt het meest voor bij praktische beroepen.
  • Bij praktische beroepen is het steeds belangrijker dat mensen over basisvaardigheden beschikken om goed te kunnen functioneren en duurzaam inzetbaar te blijven. 
  • Op de website www.taalwerkt.nl staan tips, inspiratie en ideeën voor werkgevers. Zoals het toegankelijker maken van communicatie, het organiseren van scholing en een aanpak met collega-werknemers. Ook kunnen werkgevers gratis 8 uur advies krijgen van een adviseur van stichting Lezen en Schrijven over een aanpak die het best bij hun situatie past.
  • Op de website van het leerwerkloket www.leerwerkloket.nl staan ook verschillende mogelijkheden bijvoorbeeld qua financiering en opleiding.
  • Een branchegerichte aanpak kent de voordelen van het beschikbaar zijn opleidingsfondsen en een bereik van een groot aantal werkgevers.