Elk jaar komen er gemiddeld 240 mensen van een school voor blinden en slechtzienden. Van hen vinden er slechts tachtig een baan. De rest verdwijnt uit beeld. Zomaar een voorbeeld van mensen die door hun functiebeperking geen aansluiting vinden op de arbeidsmarkt. En dat terwijl werkgevers zitten te springen om personeel. Ronald van Zijp denkt dat een belangrijke oorzaak van deze gemiste kansen is dat werkzoekenden, werkgevers en degenen die de match maken onbekend zijn met voorzieningen die een functiebeperking kunnen compenseren.
Weet wat er kan
Sinds Van Zijp 3,5 jaar geleden landelijk manager Voorzieningen werd vraagt hij overal aandacht voor dit onderwerp. “Als ik laat zien wat er mogelijk is, van aangepast bureau tot exoskelet en van taxivervoer tot Segway, vallen de monden open van verbazing. Zelfs belangenverenigingen van mensen met een beperking weten er soms weinig over. Dan krijg ik reacties als: als ik dit had geweten had ik misschien mijn baan kunnen houden. Of: ik kan dus wel iemand in een rolstoel plaatsen bij een werkgever met een paar trappen in zijn gebouw. Ik zeg altijd: je hoeft niet precies te weten welke voorziening er nodig is, dat zoeken wij uit. Bij twijfel altijd aanvragen.”
Weet wie wat moet aanvragen
Meeneembare voorzieningen of vervoer naar het werk vragen werknemers zelf aan. Als er aanpassingen nodig zijn aan bijvoorbeeld het gebouw of een vrachtwagen van het bedrijf vraagt de werkgever het aan. Soms is een voorziening niet eens zo duur, maar vormen de kosten voor het mkb toch een drempel. “Dat is dus helemaal niet nodig.” Is er jobcoaching nodig, dan vraagt het jobcoachbedrijf dat aan.
UWV bepaalt binnen acht weken of iemand recht heeft op een voorziening. Dan zoekt UWV de meest adequate oplossing met de beste prijs. De oplossing moet ook proportioneel zijn. Van Zijp: “Bij een proefplaatsing vergoeden we taxivervoer; bij een vast dienstverband komt bijvoorbeeld een aangepaste auto in aanmerking. Het bepalen en eventueel personaliseren van een voorziening vraagt ook tijd. Hoeveel hangt af van het middel, maar dat wordt verteld bij de passing of door de arbeidsdeskundige.” Van Zijp vertelt dat UWV verder kijkt dan de aanvraag: “Soms vraagt iemand één voorziening aan en gaat er met vier naar buiten.”
Weet bij welk loket je moet zijn
Het is er volgens Van Zijp niet overzichtelijker op geworden sinds 2015. Toen zijn gemeenten verantwoordelijk geworden voor het betalen en realiseren van de voorzieningen van de mensen onder de Participatiewet. Voor werknemers met een arbeidsbeperking die onder de Participatiewet vallen, kunnen werkgevers contact opnemen met hun gemeente of het Werkgeversservicepunt van hun arbeidsmarktregio. Als iemand twee jaar lang het minimumloon heeft verdiend wordt UWV weer verantwoordelijk. UWV regelt ook voorzieningen voor scholieren en studenten. Medische hoorhulpmiddelen voor op het werk vallen dan weer onder de zorgverzekering.
Van Zijp vindt het jammer dat werkconsulenten bij de gemeenten geen gebruik kunnen maken van de 35 gespecialiseerde arbeidsdeskundigen van UWV. Deze arbeidsdeskundigen worden door leveranciers op de hoogte gehouden van de laatste ontwikkelingen rond voorzieningen. Bovendien heeft UWV er een speciaal budget voor. Bij de gemeente concurreren deze voorzieningen met allerlei andere uitgaven binnen en buiten het sociaal domein.
Voorzieningen zijn een recht!
Tot slot benadrukt Van Zijp nog maar eens dat voorzieningen voor werk (ook als zelfstandige) en onderwijs in Nederland niet vrijblijvend zijn, maar een recht. “We hebben het onszelf opgelegd door het VN-verdrag Handicap te ondertekenen. Dat betekent dat de maatschappij de extra kosten draagt die mensen met een structurele functiebeperking - een beperking die langer duurt dan een jaar - maken om mee te kunnen doen in de samenleving.”