Een ander gesprek tussen professional en werkgever

26 april 2023

Inspiratiesessie inclusief werkgeverschap 4 april 2023

Hoe voer je als professional het gesprek met werkgevers nu de nadruk steeds meer komt te liggen op het matchen van werkzoekenden met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt? In de eerste van 2 inspiratiesessies wordt die vraag beantwoord op basis van jarenlange praktijkervaring en wetenschappelijke kennis over inclusief werkgeverschap.

Dagvoorzitter Rick van der Kleij opent de online bijeenkomst van de Programmaraad Regionale Arbeidsmarkt en het Landelijk Werkgeversservicepunt Gemeenten. Ruim 80 deelnemers zijn aanwezig: werkgevers, professionals, werkgevers- en werkzoekendendienstverleners en medewerkers van ontwikkelbedrijven, ggz-instellingen, UWV en gemeenten. 

Organisator Marcelle Breemans, projectleider Werkgeversdienstverlening bij de Programmaraad, trapt af door te citeren uit de Spiegel Bestaanszekerheid. Daarin constateert de Nederlandse arbeidsinspectie dat het matchen van werkzoekenden met een kwetsbare arbeidsmarktpositie hogere eisen stelt aan de ondersteuning van werkgevers. De bedoeling van de bijeenkomst is om tips, ervaringen en wetenschappelijke inzichten te delen waarmee professionals het voor werkgevers aantrekkelijker en makkelijker kunnen maken om inclusief te worden. 

Verbinden en arrangeren

Mary van de Looij, adviseur bij het Landelijk WSP Gemeenten vertelt hoe deze organisatie voortkomt uit de behoefte van landelijk georiënteerde werkgevers om ondersteuning op landelijk niveau. Voor zo’n werkgever is het ondoenlijk om met alle 35 arbeidsmarktregio’s apart afspraken te maken. Daarom maakt het Landelijk WSP Gemeenten centrale afspraken over regelingen en processen. 

Whitepaper voor werkgevers en WSP’s

De ervaringen van het Landelijk WSP Gemeenten met de regio’s, werkgevers en diverse partners is bijeengebracht in een whitepaper, een gids voor het inrichten van een inclusief personeelsbeleid. Wat voor regelingen zijn er? Welke stappen moet je zetten? Het whitepaper geeft ook een overzicht van instanties die kunnen helpen, zoals WSP’s, leerwerkloketten en UWV. Er komen ook werkgevers aan het woord die hun praktijkervaring delen. En andere stakeholders zoals de voorzitters van MKB-Nederland en VNO-NCW. 

Je kan het whitepaper op twee manieren gebruiken. Als je nog niet weet wat inclusief personeelsbeleid is, begin je bij het begin: waarom zou je het doen? Hoe organiseer je draagvlak? Waarden als meer diversiteit op de werkvloer, een betere afspiegeling zijn van de maatschappij, social return vormgeven of meer kandidaten vinden voor vacatures, spelen mee bij de wens richting inclusief personeelsbeleid, zegt Van de Looij.

'Het whitepaper geeft een compleet overzicht voor werkgevers. En het is een instrument voor WSP’s om met MKB en andere werkgevers te delen, of tips uit te halen. Want het gaat over de dienstverlening aan regionale en landelijke werkgevers.’

Inclusiviteit maakt geen onderscheid naar iemands achtergrond. Ook voor een werkgever maakt het niet uit of een kandidaat van een gemeente of UWV komt. Ze willen gewoon een nieuwe collega, een kandidaat voorgelegd krijgen.

Praxis werkt aan inKLUSiviteit

Om te laten zien hoe inclusiviteit er in de praktijk uitziet, laat Van de Looij een video over Praxis zien. Daar zijn kandidaten met een beperking of een achterstand op de arbeidsmarkt welkom. Een aantal van hen vertelt wat hun baan voor ze betekent. Van de Looij: ‘Wat bij Praxis opvalt is het eigenaarschap in de organisatie. Zelfs zo, dat moederorganisatie Maxeda diversiteit & inclusiviteit nu heeft opgenomen in hun duurzaamheidsagenda. Praxis werkt proactief, maar dat heeft ook valkuilen. Zo vertelde de HR- Businesspartner dat hij in het begin te snel ging. Zijn advies: begin klein, met de collega’s die willen en zorg voor goede ambassadeurs. Praxis pakte het simpel aan, door een takenlijst te maken met wat er allemaal in een winkel gebeurt. En dan kijken ze met een kandidaat wat iemand wél kan.’ 

Voor de werkgeversdienstverleners is volgens Van de Looij de belangrijkste les om de taal van de werkgever te spreken. Die kent termen als functiecreatie of de namen van alle subsidieregelingen meestal niet. Waarop een sessiedeelnemer verwijst naar het Jeukwoorden onderzoek van de Programmaraad.  

Inclusiever worden kost tijd, en is een proces dat nooit is afgelopen. Maar het levert heel veel op.

Kosteloos, maar niet vrijblijvend

Een deelnemer vindt het vreemd dat deze dienstverlening aan werkgevers gratis is. Van de Looij antwoordt dat de kosten worden gedragen door het ministerie van SZW via de VNG. ‘We verwachten wel degelijk dat de werkgever investeert. Bijvoorbeeld door iemand vrij te maken die inclusiviteit organiseert of door de begeleiding van kandidaten. Daar houden we bij de aanvraag rekening mee. We vragen echt commitment om duurzame, betaalde banen te creëren. We zien gelukkig dat veel kandidaten een vast contract krijgen.’

Evidencebased inclusiviteit stimuleren

Dan gaat het van de praktijk naar de wetenschappelijke onderbouwing. Arbeids- en organisatiepsycholoog Astrid Hazelzet is bij TNO al jaren bezig met de vraag hoe bedrijven inclusiever kunnen worden. Dat gaat volgens haar over gedragsverandering. ‘Een bedrijf is een verzameling van mensen. En uiteindelijk willen we met elkaar dat bedrijven, dus ook die mensen, inclusiever gaan denken. We hebben het vaak over werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt. Maar werkgevers hebben een afstand tot kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt. Werkgevers moeten ook wat meer richting die kwetsbare groepen geleid worden.’ 

Willen en kunnen

Wetenschappelijke kennis over gedrag en gedragsverandering kan daarbij helpen. Inclusiever worden is een zaak van willen en kunnen. Willen of motivatie heeft te maken met iemands attitude (We willen mensen uit kwetsbare groepen een kans geven), de sociale norm (de overheid stimuleert inclusiviteit) en het gevoel van controle wat je ervaart bij het uitvoeren van gedrag (We zijn in staat mensen uit kwetsbare groepen werk te bieden). Iemands motivatie kun je stimuleren. 

Door motivatie alleen komen werkgevers nog niet in beweging. Ze moeten het ook kunnen. Daarvoor heb je vaardigheden nodig zoals kennis van instanties en instrumenten die kunnen helpen, een goed plan van aanpak met concrete doelen en anticiperen hoe je omgaat met problemen (een copingplan). ‘Dus wat je doet als het een keer niet goed gaat, om ervoor te zorgen dat die plaatsing duurzaam wordt’, zegt Hazelzet. Als professional kun je bedrijven dus ook helpen door hun vaardigheden te versterken of tips te geven voor het maken van plannen. 

Diagnose en aangrijpingspunten voor gerichte interventies

TNO ontwikkelde de Vragenlijst inclusief ondernemen (VIO). Dat is een vragenlijst die meet wat werkgevers willen en kunnen. ‘We zijn niet over 1 nacht ijs gegaan om de juiste vragen te kiezen’, benadrukt Hazelzet. ‘We hebben data geanalyseerd, gesprekken gevoerd met werkgevers en interviews gehouden. Je kan de VIO als professional gebruiken bij het in kaart brengen van de werkgever. En je kan die meerdere keren afnemen, om te monitoren of een bedrijf vooruitgang boekt.’ De VIO is dus ook een dashboard dat met een stoplichtmodel aangeeft welke factoren inclusiviteit bevorderen of belemmeren.

Hazelzet benadrukt dat de Vragenlijst inclusief ondernemen geen lineair model is. ‘Als je de ene factor versterkt, beïnvloedt dat andere factoren. Positieve ervaringen leiden bijvoorbeeld tot meer gevoel van eigen effectiviteit.’ Het wetenschappelijk onderbouwde dashboard van VIO is een mooie aanvulling op het whitepaper. 

Wil je graag meer weten over de werkwijze van Praxis of over het dashboard VIO? Laat het per mail weten aan Remco Geerts, adviseur Landelijk Werkgeversservicepunt: remco.geerts@lwspgemeenten.nl 

Meer verdieping in de vervolgbijeenkomst

Op 28 september is er een live-bijeenkomst waarin we dieper ingaan op het effectief stimuleren van inclusief werkgeverschap. Dan komt ook de dienstverlening aan werkzoekenden aan bod. 

Heb je suggesties voor deze 2e sessie op 28 september? Geef ze door aan Marcelle Breemans, projectleider Werkgeversdienstverlening bij de Programmaraad: mbreemans@samenvoordeklant.nl

Meer weten?

Over de werkgeversdienstverlening van de Programmaraad:

Over het Landelijk WSP Gemeenten:

Over de Vragenlijst Inclusief Ondernemen (VIO) van TNO: 

De sessie Inclusief werkgeverschap (terug)kijken

Programmaraad Regionale Arbeidsmarkt

De Programmaraad ondersteunt de publieke werkgevers- en werkzoekendendienstverleners bij hun werk om de arbeidsmarkt gezond en inclusief te maken en te houden. Zij brengt deze professionals uit de 35 arbeidsmarktregio’s, en partijen uit verschillende branches samen, om kennis en best practices te delen, te leren van elkaar en om samenwerking te faciliteren. Zodat zoveel mogelijk mensen duurzaam werk hebben en werkgevers geholpen zijn met hun personeelsvraagstuk.