Demissionair minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) informeert de Tweede Kamer in een brief over de uitgevoerde verkenning naar de maatschappelijke kosten en baten van uitbreiding van de no-riskpolis naar mensen die langdurig een bijstandsuitkering hebben.
De verkenning is uitgevoerd naar aanleiding van de motie-Bruins/Peters c.s. die werd ingediend bij de behandeling van de Begroting SZW 2021. Als uitgangspunt voor de verkenning is gekozen voor een afbakening van de doelgroep tot alle bijstandsgerechtigden die langer dan twee jaar een bijstandsuitkering hebben. Dit zijn circa 300.000 mensen. Ook wordt de duur van de no-riskpolis gemaximeerd op vijf jaar.
Omslagpunt kosten en baten
De minister gaat onder andere in op de geraamde kosten en baten. Daarbij is gepoogd een 'omslagpunt' te berekenen. Het ‘omslagpunt’ geeft aan hoeveel extra langdurig bijstandsgerechtigden er aan het werk moeten gaan om te komen tot een punt waar de kwantificeerbare baten hoger zijn dan de kosten.
Op basis van de gemaakte aannames wordt het ‘omslagpunt’ bereikt wanneer er ieder jaar tenminste 2.880 extra langdurig bijstandsgerechtigden aan het werk gaan. Dit is een stijging van ruim 18% ten opzichte van het aantal langdurig bijstandsgerechtigden dat nu aan werk gaat (jaarlijks ca. 16.000). Als dit ten koste gaat van andere banen (verdringen), ligt het omslagpunt in de praktijk hoger. Bij het ‘omslagpunt’ zijn zowel de te verwachten kosten als de te verwachten baten jaarlijks ca. 76,7 miljoen.
Beleidsmatige overwegingen en resultaten van onderzoek
Met het wetsvoorstel Breed Offensief zijn voorstellen gedaan om te bevorderen dat meer mensen uit de Participatiewet met een arbeidsbeperking aan het werk gaan en blijven. De minister schrijft dat naar aanleiding van schriftelijke vragen op het wetsvoorstel, in de nota naar aanleiding van het verslag van het wetsvoorstel Breed Offensief is aangegeven dat de regering geen aanleiding ziet om de no-riskpolis uit te breiden naar langdurig bijstandsgerechtigden.
Uitbreiden van de doelgroep van de no-riskpolis naar langdurig bijstandsgerechtigden stuit op serieuze bezwaren. Bij deze groep hoeft er geen ziekteverleden of aandoening te zijn die ervoor zorgt dat er een verhoogd risico op ziekteverzuim is. Uitbreiding zou de hoofdregel ondergraven dat de werkgever primair verantwoordelijk is voor de kosten van loondoorbetaling en re-integratie bij ziekte en precedentwerking hebben naar andere groepen voor wie de no-riskpolis niet is bedoeld. Het brengt het risico van verdringing van de groep mensen die wel een verhoogd risico op ziekteverzuim hebben met zich mee.
Vervolgstappen
Gezien de demissionaire status van het kabinet, is het niet aan de minister om voorstellen te doen over de vervolgstappen. Wel benadrukt de minister om bij eventuele besluitvorming over dit instrument oog te hebben voor het bredere instrumentarium en een integrale aanpak voor bijstandsgerechtigden.