Overslaan en naar de inhoud gaan

Werk en inkomen in corona-tijden – een update

03 juni 2020

In gesprek met de Jeroen van der Geest van de Programmaraad en met Yvonne Wijnands en Camiel Jansen van SZW

De sessie ‘In gesprek met de programmaraad en SZW’ is uitgegroeid tot de klassieker van de Praktijkdagen. Aan het begin van de dag vertellen mensen van de Programmaraad en van het ministerie van SZW in een grote zaal wat er aankomt aan nieuwe activiteiten, subsidiemogelijkheden en wet- en regelgeving. De deelnemers kunnen zich een beeld vormen van wat hen in hun arbeidsmarktregio te wachten staat en kunnen vragen om verduidelijking.

Maar in mei 2020 is dat anders, want het Covid-19 virus heeft toegeslagen en grote bijeenkomsten zijn niet verantwoord meer. Het wordt een digitale versie. “We hebben gekozen voor Zoom omdat dat platform meer reactiemogelijkheden biedt”, vertelt Jeroen van der Geest, algemeen directeur bij sociaal werkbedrijf MidZuid en lid van de Programmaraad

Zeker nog druk

“Wie zitten er eigenlijk in de ‘zaal’ en hoe staat het ervoor bij UWV, gemeenten, SW-bedrijven en de scholen?”, trapt Van der Geest af.

Het werk is eigenlijk nergens helemaal stilgevallen, zo blijkt uit de reacties. Bij UWV vergen de nieuwe WW-aanvragen veel tijd, bij gemeenten is dat de TOZO-regeling voor zelfstandig ondernemers. Bij SW-organisaties is wel wat thuiswerk maar toch wordt geprobeerd het werk op de vestigingen zoveel mogelijk te laten doorgaan. “Voor veel van onze mensen is thuiszitten niet goed”, aldus Nathalie de Galan. Yvonne Pot van de Biga-groep meldt via de chat dat het aantal individuele detacheringen bij hen is gedaald met 50 procent.

De deelnemers aan de Zoom-conferentie werken zelf wél vanuit huis. “Je merkt dat er met internet veel meer kan dan je voorheen had gedacht. Maar deze vorm van vergaderen is wel vermoeiender”, aldus Michel Hoorn van UWV.

Campagne werkgeversservicepunten

Dan over de plannen van de Programmaraad. Er is samen met het ministerie van SZW en de 35 arbeidsmarktregio’s een landelijke online-campagne opgezet om werkgevers de weg te wijzen naar de werkgeversservicepunten. Deze campagne die oorspronkelijk in april zou worden gelanceerd, is vanwege corona uitgesteld. Maar op verzoek van vooral werkgeversorganisatie VNO-NCW en de arbeidsmarktregio’s gaat hij op 8 juni in iets aangepaste vorm toch van start. 

Doel van de campagne is om een herkenbare, vindbare en bereikbare werkgeversdienstverlening bekend te maken bij werkgevers die de publieke dienstverlening nog niet weten te vinden. 
‘Hoe de werkvloer ook verandert - de werkvloer van morgen vraagt werkgevers anno nu’, zo luidt de campagneslogan. “Door corona heeft de slogan nog een extra lading gekregen”, merkt Van der Geest op. 

De regio’s noemen de campagne ‘eigenlijk een cadeautje voor de regio’s’, benadrukt Van der Geest. Werkgevers die op de website werkgeversanno.nu komen worden door een technische instelling direct herleid naar het regionale  werkgeversservicepunt. Dat heeft dan gelijk een goede lead te pakken.

Corona-peiling

De Programmaraad heeft een peiling gehouden onder managers, beleidsmakers en uitvoerenden over de dienstverlening in corona-tijd. Die gaat grotendeels gewoon door, zo blijkt. Respondenten melden dat ondanks de vele WW-aanvragen bij UWV en de TOZO-perikelen bij gemeenten de werkgeversdienstverlening gewoon wordt uitgevoerd. Er zijn wel zorgen over de werkzoekendendienstverlening en de zorg voor zwakke groepen in de dagbesteding en beschut werk en voor mensen met psychische kwetsbaarheid.

Ook de transparantie van de bestanden vraagt extra aandacht. Er vinden nu grote verschuivingen op de arbeidsmarkt plaats. Sommige sectoren vallen vrijwel stil en in andere sectoren zijn er juist veel nieuwe mensen nodig. Daar kun je alleen op in spelen als je weet wie er in de bestanden zitten, verduidelijkt Van der Geest. Je moet mensen kunnen vinden op basis van hun competenties (wat kan en wil iemand), vult Camiel Jansen van het ministerie van SZW aan. Daarmee kan je beter inschatten in welk beroep iemand kan werken en of hij past bij wat gevraagd wordt in dat andere beroep. Overigens werken VNG, UWV en het ministerie van SZW op dit moment aan het verbeteren van de uitwisseling van de matchingsgegevens (VUM).

Het rapport van de peiling is te vinden op samenvoordeklant.nl

Yvonne Wijnands

“De laatste Praktijkdag, die van 12 maart in Zwolle, was tevens mijn laatste normale werkdag. Nu treffen we elkaar in deze digitale omgeving”, vertelt Yvonne Wijnands, die traditiegetrouw vertelt wat Werk en Inkomen de komende tijd van de Rijksoverheid kan verwachten. Wijnands, hoofd Specifieke Participatievoorzieningen bij het ministerie van SZW, ziet dat de context in de tussenliggende maanden radicaal is veranderd. “In februari was de werkloosheid historisch laag met 2,9 procent. In maart hadden we een toename van bijstandsaanvragen van 56 procent!”

Wijnands zelf heeft zich de laatste tijd vooral beziggehouden met de TOZO-regeling voor zelfstandig ondernemers. En op moment van spreken gaat er een brief naar de Tweede Kamer waarin minister Koolmees aankondigt dat de regeling in gewijzigde vorm niet drie maar vier maanden wordt verlengd. 

Coulance 4 weken zoektermijn

De toolkit ‘Snelle aanvraag-snel besluit’, die al was bedacht in het kader van het project Simpel Switchen, is ontwikkeld om mensen versneld een bijstandsuitkering toe te kunnen kennen en de druk op de Bijstand te verminderen. Deze toolkit is bijzonder nuttig voor gemeenten die een toename van het aantal bijstandsaanvragen zien. Iets anders is dat er voorlopig coulant kan worden omgegaan met de vier weken zoektermijn. De regel is dat jongeren eerst vier weken naar werk moeten zoeken, voordat ze in aanmerking komen voor een bijstandsuitkering. Omdat het nu zo lastig is om te solliciteren, kunnen gemeenten tot 1 oktober soepel met deze regel omgaan en maatwerk hanteren.

Verder krijgt Wijnands veel vragen binnen over de loonwaardebepaling. Die moet periodiek plaatsvinden aan de hand van onderzoek op de werkplek, maar door de corona-maatregelen kan dat niet altijd. Daarom is het in ieder geval tot 1 oktober toegestaan dit telefonisch te doen als dat niet anders kan. Verder kunnen gemeenten tot 1 oktober forfaitaire loonkostensubsidie stilzwijgend verlengen voor een periode van maximaal 6 maanden, als er geen tijdige loonwaardebepaling plaats kan vinden.

Terwijl Wijnands zit te praten, blijkt dat de verwachte brief over de verlenging van het noodpakket met vier in plaats van drie maanden inderdaad naar de Tweede Kamer is gestuurd. De handreikingen en formulieren worden daarop aangepast, vertelt ze. “Kijk daarvoor op de websites van Divosa en VNG.”

Mentimeter

Tijd voor een intermezzo in de vorm van een vraag via de Mentimeter. Is de reguliere dienstverlening als gevolg van de coronacrisis onder druk komen te staan en zo ja, hoe? In Soest staat de reguliere dienstverlening wel degelijk onder druk, vertelt Alice van Deinsen. “Soest telt heel veel zzp’ers en alle klantmanagers zijn op ‘Tozo’ gezet.” Lieske Keur van werkbedrijf Pantar ziet dat er momenteel weinig instroom is. Er is wel contact met de gemeente Amsterdam, maar er worden weinig mensen aangeleverd.

Wetgevingskalender

Wat valt er de komende periode te verwachten aan wetgeving? Wijnands heeft het op een rijtje gezet.

tafel

Het streven is om het wetsvoorstel Breed Offensief zo spoedig mogelijk te behandelen in de Tweede Kamer, waarschijnlijk na de zomer, vertelt Wijnands. Die daarbij opmerkt dat ze veel signalen krijgt dat mensen met ggz-problematiek het momenteel extra zwaar hebben. Ook bij AWVN kwamen die signalen binnen en die heeft nu een handreiking ontwikkeld voor werkgevers over hoe om te gaan mensen met psychische kwetsbaarheid die nu thuiszitten.

De vereenvoudiging van de Wajong is in mei aangenomen en wordt in januari van kracht. De vereenvoudiging moet er onder meer toe leiden dat (meer) werken gaat lonen. Onder sommige Wajong-regimes was dat nog niet het geval. Verder worden mensen die een opleiding gaan doen, niet langer gekort op hun uitkering. Die maatregelen gaan al met het nieuwe schooljaar in (vanaf 1 september 2020). Een andere verbetering is dat als een Wajong’er gaat werken maar terugvalt, hij weer een beroep kan doen op zijn uitkering. Als de uitkering eerder is geëindigd, kan deze herleven tot aan zijn pensioen.

 

Perspectief op Werk gaat door

Collega Camiel Jansen dan in op Perspectief op Werk, het initiatief van werkgevers, gemeenten, UWV, vakbonden en het onderwijs om samen meer werkzoekenden met afstand tot arbeidsmarkt aan een baan of leerwerkplek te helpen. “Perspectief op Werk is gestart in een heel gunstige arbeidsmarkt. Dat is nu radicaal anders. Maar we moeten doorgaan om ons in te zetten voor de mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, ook al komt er een nieuwe groep werkzoekenden aan die snel inzetbaar zijn. We mogen nu de mensen die eindelijk perspectief hadden op werk niet laten vallen. Dat zou niet eerlijk zijn tegenover deze mensen. Maar je wil ook voorkomen dat we over een paar jaar weer vol moeten investeren om ze dichter bij de arbeidsmarkt te krijgen. Daarom is aan de partijen in de arbeidsmarktregio gevraagd om te kijken wat door kan gaan van de bestaande actieplannen, wat ze moeten uitstellen en wat ze aanvullend kunnen doen met elkaar. Want de samenwerking werkt gewoon.” 

Voor Perspectief op Werk is door het ministerie van SZW per arbeidsmarktregio een impulsfinanciering beschikbaar gesteld van 1 miljoen euro in 2019 en nog eens 1 miljoen in 2020. Het tweede miljoen wordt per meicirculaire overgemaakt naar de centrumgemeenten. Voor meer informatie zie www.perspectiefopwerk.info

 

NL werkt door

Onlangs is het platform ‘Nederland werkt door’ gelanceerd door dezelfde partijen die meedoen aan Perspectief op Werk. Het betreft een platform dat inspeelt op de gevolgen van corona voor de arbeidsmarkt. Waar enerzijds productie en diensten stilvallen en er dus werknemers over zijn, ontstaat er tegelijkertijd naar andere ‘cruciale’ beroepen in bijvoorbeeld de zorg. NLWerktDoor wil alle bedrijven helpen door vraag en aanbod te verbinden op het gebied van personeel, diensten en materieel. 

Het platform haalt de vraag op van bedrijven die geen personeel kunnen vinden en zet deze vraag door naar de werkgeversservicepunten in de regio. Die kunnen snelle matches maken, waar nodig met behulp van scholing.

 

Chat

Zijn er eigenlijk ook regionale initiatieven om snelle matches te bevorderen?, zo willen de organisatoren van de digitale bijeenkomst weten. De deelnemers kunnen reageren via de chat-functie.

“In de arbeidsmarktregio West-Brabant hebben we extra inzet via branchematching om uitwisseling tussen branches te stimuleren”, meldt strategisch beleidsadviseur bij Gemeente Oosterhout Teus Kortlever. Beleidsadviseur Sjoerd Veerman van de gemeente Vijfheerenlanden chat dat de Doe-agenda in de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden voorziet in een Ambachtscollege, dat mensen via korte praktijkopleidingen van de ene naar de andere sector kan brengen. 

Piet Kamminga weet te vertellen dat er in Assen samen met Ondernemend Assen een digitaal platform is opgezet voor vraag en aanbod. “Dat is heel lichtvoetig van opzet”, licht hij toe. “En er komen vrij veel matches uit voort. Bijvoorbeeld van iemand uit de horeca die nu in de zorg aan de slag is. Maar er worden ook klussen uitgewisseld.”

 

Aanpassing besluit SUWI

Zoals eerder al aangekondigd wordt het Besluit SUWI gewijzigd met als doel de werkgeversdienstverlening en het matchen in de arbeidsmarktregio’s structureel te versterken. Het besluit is in overleg met alle partijen tot stand gekomen en wordt waarschijnlijk in oktober gepubliceerd.

In het besluit is opgenomen dat de centrumgemeente regie voert op samenwerking. Daarvoor krijgt de centrumgemeente jaarlijks middelen via een decentralisatie uitkering (DU). In elke arbeidsmarktregio moet er één gezamenlijk aanspreekpunt van UWV en gemeenten komen voor werkgevers met hetzelfde basispakket werkgeversdienstverlening voor matching voor de brede groep werkzoekenden. De partijen wordt ook gevraagd samen een uitvoeringsplan te maken. Zo moeten werkgevers en werkzoekenden in de regio’s elkaar makkelijker kunnen vinden, zodat er meer mensen duurzaam aan het werk komen.

 

VSO-Pro

Tot slot wil Wijnands nog iets zeggen over het VSO-Pro-onderwijs. Voor de leerlingen van schooljaar 2020/21 komt er namelijk 17 miljoen euro extra beschikbaar voor toeleiding naar de arbeidsmarkt. Dit loopt via de centrumgemeenten. Van die 17 miljoen was 8,5 miljoen al voorzien vanuit de decentralisatie-uitkering. Dit wordt aangevuld met nog eens 8,5 miljoen uit ESF. In juni en juli kan hieruit geld worden aangevraagd. 

Arie van Duijvenbode merkt dat het plaatsen van schoolverlaters bij werkgevers nu lastig is. Ze zijn voorzichtig en wachten af. “Is het een idee om de scholen te informeren zodat ze bij het goede loket komen?”

“De aanvraag van ESF is aan de centrumgemeenten”, aldus Wijnands, die haar eerste digitale Praktijkdag-optreden afsluit met de wens elkaar tijdens de volgende Praktijkdag weer in het echt kunnen zien.