Overslaan en naar de inhoud gaan

Maak praktijkleren laagdrempelig door het niet te schools te maken

Gepubliceerd op 16 juni 2022

Begin 2020 begon een klein team van regionale believers in arbeidsmarktregio Haaglanden te experimenteren met Praktijkleren met de MBO-verklaring. Inmiddels zijn er de nodige lessen geleerd en is het deze kleine club gelukt om alle betrokken partners te overtuigen van het nut en de noodzaak van praktijkleren. Hoe creëer je draagvlak en zorg je dat het breed gedragen wordt in de organisatie?

De praktijkverklaring die deelnemers aan dit traject (hopen te) halen, is geen certificaat, geen diploma en geen opleiding, benadrukt Jurjen Dikker, projectleider Praktijkleren in de arbeidsmarktregio Haaglanden. “Het is een instrument om mensen een positieve leerervaring te bieden. De werkgever bepaalt de norm en het gewenste gedrag. Dat maakt het fundamenteel anders dan andere vormen van onderwijs op de werkvloer.“

“Veel deelnemers hebben weinig positieve ervaringen met leren en voelen er daarom weinig voor om in de schoolbanken te zitten. Met Praktijkleren willen we ze – soms voor het eerst van hun leven - een positieve leerervaring bieden. Ze ervaren dat ze iets bereikt hebben. Daardoor krijgen ze meer zelfvertrouwen en dat leidt tot meer leermotivatie.”

Tips

  • Begin met bestaande medewerkers zonder startkwalificatie.
  • Richt het ontwikkelprogramma in op het bedrijf en niet de individuele medewerker.
  • Sturing en eigenaarschap in de organisatie (niet bij individuen!) zijn succesfactoren.
  • De juiste mensen om je heen verzamelen: mensen die raakvlakken hebben met dit project; accountmanagers, jobcoaches. Vooral mensen vanuit ontwikkelorganisaties zoals SW-bedrijven. 
  • Belangrijk dat meer mensen uit organisatie betrokken worden. Geef die tijd en ruimte om mee te kunnen doen. 
  • Stap gewoon bij werkgevers naar binnen en vraag: wat doen jullie aan scholing van medewerkers?
  • Zorg voor één centraal aanspreekpunt.
  • Gewoon doen, dus niet laten leiden door de angst dat je niet alles weet.
  • Maak het zo laagdrempelig mogelijk en vooral niet te schools! Leeswerk, zoals lesboeken, schrikken kandidaten af en werkt demotiverend. Gebruik het begeleidingsdocument.
  • Een positieve ervaring draagt bij aan groeiend zelfvertrouwen en motivatie. Maak dus de drempel voor die eerste positieve ervaring zo laag mogelijk!
  • Maak gebruik van externe expertise, bijvoorbeeld de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), als je denkt dat je zelf niet alle expertise in huis hebt.

Niet te schools

Het is daarom heel belangrijk om de aanpak vooral niet te ‘schools’ te maken, benadrukt Dikker. “De kandidaten kunnen of willen geen werkboeken gebruiken. Dat demotiveert ze.” In het Praktijkloket, beheerd door de onderwijsinstelling, is een begeleidingsdocument beschikbaar. In dat document worden termen als kerntaken en werkprocessen teruggebracht tot concreet gedrag dat van de kandidaat wordt verwacht. Het geeft de begeleider handvatten zonder de kandidaten het gevoel te geven dat ze getoetst worden op theorie. Toetsing gebeurt door de werkgever en niet door een onderwijsinstelling. “De praktijkopleider geeft aan of de deelnemer deze gedragsvoorbeelden beheerst en geeft de praktijkverklaring af. Daarmee neem je weer een deel van ‘schoolse’ gevoel weg”, zegt Dikker. “En maak je het zo laagdrempelig mogelijk.” 

Sturing

In de regio hebben uitvoeringsorganisaties, onderwijs en werkgevers samen een gemeenschappelijk doel bepaald. Dikker: “We ontdekten dat het eigenlijk te veel afhing van individuen, om het structureel onderdeel te maken ons werk.” Daarom is het belangrijk om de juiste mensen om je heen te verzamelen en hen allemaal te doordringen van het belang van de werkwijze. “Hou structureel overleg om sturing te houden. Dat kan maandelijks zijn, wekelijks of misschien zelfs dagelijks. Dan creëer je eigenaarschap.”

De werkgeversdienstverlening kan alleen verbeterd worden als praktijkleren bespreekbaar wordt in de organisatie, legt Dikker uit. “Maar vaak is er angst dat ze niet alle informatie en kennis hebben. Die angst kan weggenomen worden door waar nodig gebruik te maken van externe expertise, bijvoorbeeld het platform Leerbanenmarkt van het Samenwerkingsverband Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). Daar zijn leerbanen te vinden, op zoek naar kandidaten. “Maar het is vooral een kwestie van gewoon beginnen”, zegt Dikker. “Zonder je af te vragen of je van tevoren alles wel weet.”