Hervorming arbeidsmarktinfrastructuur: ‘echt keihard werken’

Introductie SZW

We gaan in gesprek over jullie ervaringen van de afgelopen tijd met het organiseren van de samenwerkingsstructuur in de regio met behulp van het Model Samenwerkingsconvenant arbeidsmarktregio. Verder is er aandacht voor de wijze een begroting tot stand komt in de regio. Behalve naar de ervaringen zijn we ook benieuwd naar vraagstukken en onderdelen die nog opgenomen kunnen worden in Q&A’s of handreikingen.

Opbrengst rondetafelgesprek

Het is echt keihard werken om de samenwerkingsstructuur goed te organiseren, is de teneur. En vooral ook om rollen en verantwoordelijkheden goed te blijven scheiden, zonder daarmee te zeggen dat we niet met elkaar gaan samenwerken. 
Vanuit de arbeidsmarktregio’s komt het signaal dat het erg zou helpen als SZW duidelijker het volgende aangeeft:

• welke partij is waarvoor verantwoordelijk in de regio;
• wie heeft wat te doen;
• wat wordt wel en niet besproken bij een Regionaal Beraad .

Aan de discussie hierover wordt nu nog tijd wordt verspild in de Regionale Beraden. Helder signaal, is de reactie van SZW.

Wat betreft de begroting: omdat het om een transitiejaar gaat, hebben de meeste regio’s de voor 2025 beschikbare middelen niet volledig besteed. Zij kunnen het overblijvende budget meenemen naar 2026. Dat mag, want het is een decentralisatie-uitkering. 

Het gesprek ging verder over de vraag: moeten we terug naar het ontschot budget, zoals eerder bij de regionale mobiliteitsteams? Daarover bleken de meningen verdeeld. De uitkomst van de discussie: het hebben van een budget over organisatiegrenzen heen is fijn, maar geen oplossing voor structurele problemen bij organisaties zelf of het beter benutten van bestaande budgetten.

Introductie SZW

De wettelijke taak aan UWV en gemeenten voor de gezamenlijke werkgeversdienstverlening zal per 1 januari 2027 worden uitgebreid met een taak voor samenwerking aan werkzoekendendienstverlening. Daarnaast vervalt op dat moment de ‘merknaam’ Werkgeversservicepunt en wordt de werkgeversdienstverlening vanuit het Werkcentrum ontsloten. We geven een update en overzicht van de voorgenomen wet- en regelgeving voor zowel werkgevers- als werkzoekendendienstverlening.

Ook vragen wij jullie input voor het proces om te komen tot een gedragen visie op de uitvoering van werkgeversdienstverlening vanuit het Werkcentrum en de handreiking die daarvoor wordt opgesteld. Hetzelfde doen we voor werkzoekendendienstverlening. Daarnaast kijken we graag met jullie vooruit naar 2026: welke vraagstukken zien jullie in verband met een betere aansluiting van werkzoekenden- en werkgeversdienstverlening en het opstellen van een publiek uitvoeringsplan?

Opbrengst rondetafelgesprek

Het gesprek ging vooral over de werkgeversdienstverlening. De arbeidsmarkregio’s hebben in 2026 nog de tijd om deze dienstverlening onder te brengen in het Werkcentrum. Dat vraagt om een heldere visie op regionaal niveau. Het gaat daarbij om de samenwerking tussen UWV en de gemeenten (ook onderling) vanuit de eigen taken en om de aansluiting van met name SBB en werkgeversorganisaties en ook de andere partijen bij het ontsluiten van de werkgeversdienstverlening via het Werkcentrum.

Verschillen tussen het bereik, de focus en de aansturing van de dienstverlening komen naar voren bij de uitvoering van de gezamenlijke opdracht. Geconstateerd werd dat er in eerste instantie een stevig gedeeld beeld moet zijn op de samenwerking. 

De regionale programmamanagers vragen aandacht voor het aansluiten van de managers van de Werkgeversservicepunten. SZW heeft voor hen een online bijeenkomst op 18 november georganiseerd. Daarnaast kunnen programmamanagers op regionaal niveau de handreiking voor de werkgeversdienstverlening (verwachte publicatie in februari 2026) gaan gebruiken. Zie hierover meer bij de Update hervorming arbeidsmarktinfrastructuur.

Verder is er vanuit de regio’s meermaals aandacht gevraagd voor de middelen voor werkzoekenden- en werkgeversdienstverlening.

Introductie SZW

Het gespreksonderwerp is: hoe kunnen we de basisprincipes van het Werkcentrum borgen? SZW wil deze principes bundelen in één handreiking/document met daarin onder andere de wettelijke opdrachten, rollen, taken en uitingsvormen. De handreiking bevat geen nieuwe informatie, maar brengt de bestaande wet- en regelgeving, beleid en communicatie samen. Het doel is een eenduidige basisuitleg die landelijk en regionaal gebruikt kan worden. We horen graag of zo’n overzicht de regio’s helpt en welke aandachtspunten er nog zijn.

Opbrengst rondetafelgesprek

De deelnemers hebben het gehad over de dynamische wereld van het samenwerken via het Werkcentrum. Er zijn allemaal verschillende beelden over hoe het gaat in de regio’s en hoe de samenwerking is georganiseerd. 

SZW geeft mee dat ook de landelijke partijen bezig zijn met dit onderwerp: wat betekent samenwerken in het Werkcentrum en hoe kun je de samenwerking ontwikkelen? Zij willen hiervoor basisprincipes op papier zetten. Dat maakt het gemakkelijker om goed uit te leggen wat het Werkcentrum is, want dat is best complex.

Vanuit de regio’s komt het pleidooi om hiervoor geen grote handreiking te maken. Hou het klein bij het document, zodat er in de basis geen discussie hoeft te zijn. Zorg ook voor voldoende ruimte voor de doorontwikkeling binnen de regio. Daarvoor zetten we ons graag in, is de reactie vanuit SZW.

Introductie SZW

We bespreken de regionale meerjarenagenda. Hiervoor heeft SZW de Handreiking Meerjarenagenda en Arbeidsmarktinformatie (versie juli 2025) gepubliceerd met daarin een raamwerk voor de agenda en aandacht voor het toepassen van arbeidsmarktinformatie.

We zijn benieuwd naar hoe het maken van een regionale meerjarenagenda gaat bij jullie in de arbeidsmarktregio en op welke manier de handreiking hierbij heeft geholpen. We horen graag welke aandachtspunten er nog zijn en hoe SZW of andere partijen daarop kunnen inspelen.

Opbrengst rondetafelgesprek

Aan de tafel ging het voornamelijk over de regionale meerjarenagenda. Hierop zit veel dynamiek in alle arbeidsmarktregio’s. Het verschilt wel sterk in welke fase een regio zich bevindt en hoe de aanpak is. Om goed gebruik te maken van beschikbare arbeidsmarktinformatie, is er op veel plaatsen een mooie samenwerking met UWV, SBB en regionale dataexperts die inzichten met elkaar delen. 

Bij het concretiseren van de meerjarenagenda lopen regio’s aan tegen een probleem. Vaak blijken er onduidelijkheden te bestaan over wie welke rol heeft en wie wat doet. Daarom de uitnodiging aan de landelijke partijen: bied daarover helderheid. Dus over de kaders waarbinnen partijen met elkaar samenwerken. Dat voorkomt ruis in de gesprekken die binnen de 35 regio’s over de meerjarenagenda worden gevoerd.

Regio’s kunnen vrij breed gaan met hun agenda’s. De vraag is: als je meerdere thema’s wil bespreken, moet dat altijd in de volle breedte van het regionaal beraad? Of kan een thema ook binnen een subgroep worden uitgewerkt? Daarover wordt al in een aantal regio’s nagedacht. 

SZW herhaalt een eerdere oproep: het is niet per se de bedoeling om alle onderwerpen uit de Handreiking Meerjarenagenda en Arbeidsmarktinformatie uit te werken in de eigen agenda. Regio’s kunnen eigen keuzes maken en zelf bepalen waarop het accent wordt gelegd. Dan komen straks ook monitoring en evaluatie om de hoek kijken. SZW gaat nadenken over hoe het ministerie hierbij kan ondersteunen, bijvoorbeeld door aanpakken te delen met de regio’s hoe ze de monitoring en evaluatie kunnen vormgeven.

Introductie SZW

De focus van het gesprek ligt op de digitale arbeidsmarktinfrastructuur als randvoorwaarde voor een versterking van de hervorming. In de schijnwerpers staat de verkenning van de infrastructuur: wat houdt deze precies in en wat is de relevantie voor werkzoekenden, werkenden en werkgevers? 

Daarnaast komt een aantal elementen aan bod, zoals IV-voorzieningen, implementatie en gegevensuitwisseling. Ook staan we stil bij vragen die jullie hebben en de ontwikkelingen die jullie zien in de eigen regio en/of organisaties.

Opbrengst rondetafelgesprek

Er is vooral besproken hoe de uitwisseling van gegevens van klanten er straks uitziet. De deelnemers stonden stil bij de grondslag voor informeren, adviseren en doorverwijzen. Bij het laatste zijn verschillende partijen met gegevens betrokken.

Ook kwam het Verbeteren Uitwisseling Matchingsgegevens (VUM) aan de orde. Een aantal deelnemers riep op tot het verplichten van een uniform basissysteem in de Werkcentra. Dat maakt het voor iedereen mogelijk om gegevens met elkaar uit te wisselen, wat matching bevordert.

De AI-tool wordt als een soort schil ingezet om professionals in en rondom het Werkcentrum te ondersteunen bij het in kaart brengen van de hulpvraag van klanten en het doorzetten naar de best passende dienstverlening. Aan deze tool is vanuit de regio’s grote behoefte. 

Ze geven aan: betrek ons echt bij de ontwikkeling. We willen meedenken en meedoen aan testen. Het is belangrijk om te zorgen voor een goede samenhang met de vele initiatieven die al oppoppen in de regio’s.

Praatplaat Werkcentrum - gegevensuitwisseling

Hilde de Boer, programmanager hervorming arbeidsmarktinfrastructuur bij SZW, geeft een toelichting op de laatste stand van zaken. Zij maakt bekend dat de landelijke campagne voor het Werkcentrum van start zal gaan op 23 maart 2026. Tijdens de vorige bijeenkomst hervorming arbeidsmarktinfrastructuur op 23 september is het voorlopige ontwerp van de campagne gepresenteerd.

Andere ontwikkelingen zijn.

• Er wordt een nieuwe SZW-handreiking gemaakt over de overgang van de werkgeversdienstverlening van het Werkgeversservicepunt naar het Werkcentrum. Die verschijnt naar verwachting in februari 2026. De basis hiervoor is een gedragen visie op de regionale werkgelegenheidsdienstverlening via het Werkcentrum, die een kerngroep van SZW, UWV, VNG en SBB momenteel ontwikkelt. Ook vormen de gesprekken met werkgevers die in vier regio’s zijn gehouden, belangrijke input voor de handreiking.
   
• In aansluiting hierop wordt komend jaar gewerkt aan:
  • de uitwerking van het uitvoeringsplan voor werkzoekenden- en werkgeversdienstverlening. Hiervoor wordt een visiedocument gemaakt.
  • het verder uitdiepen van de aansluiting van de regionale werkgeversdienstverlening op de werkzoekendendienstverlening.
  • de doorontwikkeling van de Landelijke Werkgeversservicepunten. Daarvoor is een onderzoek opgeleverd.
     
• Er komt een landelijke AI-tool voor professionals. De tool is primair bedoeld voor de ondersteuning van gidsen in het Werkcentrum maar tevens interessant voor andere professionals. Het wordt een soort publieke variant van ChatGPT waarmee erg veel informatie wordt ontsloten, niet alleen van partnerorganisaties maar ook van onder andere de sociale kaart en cao-regelingen. De gids kan aan de tool vragen stellen tijdens een gesprek met een klant. In opdracht van SZW maakt TNO in het eerste kwartaal van 2026 een testmodel (‘proof of concept’). Aan de gebruikersgroep doen arbeidsmarktregio’s mee. Een bron van inspiratie vormen de AI-tools die enkele regio’s al zelf hebben gemaakt, zoals Haaglanden (zie de presentatie van de sessie over de AI-gids Werkcentrum op de Praktijkdag).
   
• Het evaluatieonderzoek van de hervorming arbeidsmarktinfrastructuur wordt gehouden tussen 2026 en 2031. Hiervoor hebben de bureaus De Beleidsonderzoekers en SEO de opdracht gekregen. Zij zullen de komende jaren onder meer beleidsmedewerkers en professionals in de regio’s en klanten van Werkcentra om hun mening vragen. Het evaluatieonderzoek is gericht op het ophalen van mogelijke verbeteringen van het SZW-beleid en van de werkende principes in de regio. In de begeleidingscommissie zitten vertegenwoordigers van alle partijen in het Landelijk Beraad en de programmanagers van Friesland en Midden-Limburg.