Door slimme financiering krijgt Delft betere zorg en meer mensen aan het werk

Gepubliceerd op 07 juli 2022

Veel mensen met een bijstandsuitkering kunnen niet direct voldoen aan de hoge eisen van openstaande vacatures en komen daardoor niet aan de slag. Tegelijkertijd blijft veel maatschappelijk waardevol werk liggen. In Delft komen Start Foundation en het sociaal werkbedrijf Werkse! met Zorghub; een publieke-private oplossing voor beide maatschappelijke problemen.

“Werken is tegenwoordig topsport”, zegt Auke Blaauwbroek, programmamanager parallelle arbeidsmarkt bij Start Foundation. “Wie dat niet redt, vindt niet makkelijk een duurzame baan. Te veel mensen zitten daarom in een uitkering. Er is iets aan de hand. Je moet sommige mensen een handje helpen om een stap te kunnen zetten. Daarvoor bedachten we de ‘parallelle arbeidsmarkt’: maatschappelijk waardevol werk dat niet leidt tot verdringing tegen het liefst cao-loon. Met publiek-privaat financiering, onder meer door het inzetten van uitkeringsgelden.”

Tips

  • Maak duurzame afspraken met gemeenten over financiering van de opstartkosten door integraal te kijken naar besparingen in het sociaal domein.
  • Zorg voor goed zicht op het bestand van in te zetten kandidaten waardoor je kunt werken met groepen. 
  • Blijf kandidaten die in dienst komen bij de zorginstelling monitoren en zorg voor een goed vangnet via jobcoaching en accountmanagement.
  • Mensen stromen te snel uit, waardoor Zorghub omzet misloopt waarop wel was gerekend bij de businesscase.
  • Een project als Zorghub vraagt om inzet en samenwerking van ondernemende sociale werkbedrijven, partners in het sociaal domein en een gemeente die over de grenzen van het sociaal domein durft te kijken. Die moeten allemaal snappen wat de waarde is van een project als Zorghub om het tot een succes te maken.

Werkse! wint prijs met Zorghub

Start Foundation en Cedris schreven in 2020 de Werkinnovatieprijs uit voor sluitende businessmodellen op het gebied van de parallelle arbeidsmarkt. Het Delftse sociaal-werkbedrijf Werkse! was één van de winnaars met het idee voor Zorghub. “Bij Zorghub gaat het om taken die bij zorgorganisaties blijven liggen. Lichte huishoudelijk werk, met een sociale component: veel aandacht voor cliënten. Het is werk dat ook mensen zonder diploma’s kunnen doen”, aldus Guido Bindels, directiesecretaris en manager Marketing & Sales bij Werkse!. “De prijs bestond uit experimenteergeld waarmee we Zorghub de eerste driejaar kunnen kickstarten. Uiteindelijk moeten we onszelf kunnen bedruipen.” 

Ventweg

Bindels ziet de Zorghub als een ventweg voor werknemers die niet meekomen op de snelweg. “Soms blijven ze daar, soms kunnen ze op den duur invoegen met het extra motorvermogen dat ze bij ons opdoen.” De gemeente ondersteunt Zorghub en is met Werkse! in overleg over inzet van middelen van het sociaal domein. Partijen zoals zorginstellingen voor ouderenzorg, dak- en thuislozenopvang en dagbesteding maken gebruik van de Zorghub en betalen voor de inhuur van de medewerkers. In het tarief zijn ook de kosten voor het trainingstraject en jobcoaching verwerkt. In mei 2021 startte het eerste klasje. Na een korte opleiding in werk- en vakvaardigheden kregen de kandidaten een dienstverband bij Zorghub van gemiddeld zestien uur per week. Een jaar later zijn er 27 mensen aan de slag. 

De waarde van werk ervaren

Hoe zijn de eerste ervaringen van de kandidaten? Volgens Bindels waarderen ze het dat ze direct een trainingstraject van vier weken krijgen. “Daar spreekt vertrouwen uit. En ze ervaren direct alle voordelen van werk: ritme, een doel, meer inkomen. Er is bijna geen uitval, behalve dan dat drie deelnemers in dienst zijn gekomen van de ouderenzorgorganisatie. Ook iemand die daar twee jaar geleden vergeefs solliciteerde.”

Ook voor particulieren

Wat is de volgende stap? “Tot nu toe zijn we - zoals alle ontwikkelbedrijven - vooral business-to-business bezig. We gaan het nu uitrollen naar de particuliere markt”, aldus Bindels. Er komt een digitaal abonnementensysteem waarmee mensen makkelijk gebruik kunnen maken van de dienstverlening van Zorghub: lichte huishoudelijke ondersteuning in combinatie met aandacht en tijd voor de klant. “Die uitbreiding gaat ongetwijfeld met vallen en opstaan. De lessen daaruit gaan we beschikbaar stellen voor in het hele land.”

Kosten en baten in beeld brengen

Start foundation vraagt Zorghub de ervaringen goed vast te leggen en laat onderzoeksinstituut Ecorys een maatschappelijke kosten-batenanalyse uitvoeren. “De gemeente bespaart op uitkeringskosten en werkgevers kunnen hun cliënten meer aandacht geven en andere werknemers ontlasten”, zegt Bindels. “En doordat mensen die werken minder gezondheids- en welzijnsproblemen hebben, doen ze minder beroep op de ziektekostenverzekering, Wmo, en misschien zelfs jeugdzorg.”

Blaauwbroek hoopt dat die analyse gemeenten verleidt om nieuwe wegen in te slaan. “Gemeenten zijn nog niet gewend om baten over de grenzen van domeinen heen te verrekenen. Dat is wel nodig om te zien wat investeringen opleveren. Zorghub en vergelijkbare projecten op het gebied van onder meer circulaire economie, sociale veiligheid, en wijkeconomie laten zien dat er veel kan door uitkeringsgeld slim in te zetten.”

De tijd is rijp

Blaauwbroek constateert dat steeds meer gemeenten, bijvoorbeeld in coalitieakkoorden, afspreken meer te doen voor mensen met een uitkering om zo de tweedeling in de maatschappij tegen te gaan. Ook de krapte op de arbeidsmarkt biedt kansen. Veel werkgevers beseffen dat snelle oplossingen als nulurencontracten en flexibel werk eindig zijn. Ze denken volgens Blaauwbroek beter na over hun personeelsbeleid: met welke afspraken en opleiding kunnen we mensen uit de uitkering klaarstomen om hier te werken?

Laat je inspireren

Bindels nodigt iedereen uit om bij Zorghub te komen kijken. “Leer van onze ervaringen en vertaal die dan naar je eigen regionale situatie. Het zou prachtig zijn als er steeds meer plukjes mensen overal in het land de kans krijgen weer mee te doen.”
 

Succesfactoren voor Zorghub

  • Als sinds 2018 wordt er in Delft geïnvesteerd in samenwerking met organisaties op het gebied van welzijn, Wmo en re-integratie. Zij dachten mee over het ontwerp van Zorghub. Ze zijn partners en klanten. Werkse! heeft goede contacten met de gemeente, waardoor het mogelijk is goede afspraken te maken over bijvoorbeeld tarieven.
  • Werkse! heeft makkelijk toegang tot de doelgroep om kandidaten te werven.
  • In Delft zitten ambtenaren en politiek op één lijn. Als het ontbreekt aan politiek rugdekking of als de ambtelijke organisatie bestuurders afraadt te investeren, komt een project als Zorghub niet van de grond.
  • Het geld van de innovatieprijs financiert de onrendabele top, en gaf gelegenheid om te leren hoe je deze doelgroep het best kunt werven, opleiden en begeleiden. De meeste kandidaten zijn ouder dan 45 en hebben affiniteit met zorg, vaak door mantelzorg of vrijwilligerswerk.