Driedubbele impact met energiecoaches

Gepubliceerd op 28 februari 2024

Wat hebben een chemicus, een schoonmaker, een trimsaloneigenaar en een bladenmaker zonder werk gemeen, behalve hun werkloosheid? Allemaal hebben ze de potentie om als energiecoach een rol van betekenis te spelen in het terugdringen van CO2-uitstoot en het verminderen van energiearmoede. 

CO₂-neutraal

Heel Tilburg in 2045 CO₂-neutraal, is een van de ambities van Gemeente Tilburg. Met huisisolatie kan elk huishouden hieraan z’n steentje bijdragen. Om dit te stimuleren maakt de gemeente sinds 2020 gebruik van de subsidies die het Rijk ter beschikking stelt voor de inzet van energiecoaches. Die bieden sociale huurders en woningeigenaren bespaartips en energiebesparende producten. 

De coach geeft bespaartips en reikt een doos uit met energiebesparende producten
De coach geeft bespaartips en reikt een doos uit met energiebesparende producten

Taken van de coach

Inwoners die zich aanmelden krijgen een energiecoach op bezoek. Die inventariseert de behoeften van de inwoner. De coach geeft bespaartips en reikt een doos uit met energiebesparende producten. Desgewenst helpt hij de bewoner bij het installeren ervan. Na het bezoek ontvangt de inwoner een verslag van het huisbezoek met alle gegeven tips. Een paar maanden later belt de coach na om te horen hoe het energie besparen vordert en of aanvullende coaching gewenst is. Voor deze dienstverlening betaalt de inwoner niets. 

Ecologische en sociale impact

‘Het mooie van dit project is dat het, naast ecologische, ook sociale impact heeft’, vertelt Maarten Beije, projectleider Energietransitie bij gemeente Tilburg. ‘Met energiebesparingen bestrijd je immers ook energiearmoede. Bovendien komen energiecoaches achter menige voordeur. Zij brengen bij bewoners die dat kunnen gebruiken ook andere vormen van hulp onder de aandacht. En het biedt ons ook nog eens de kans om de werkloosheid een beetje terug te brengen: dit project levert in onze gemeente minimaal acht arbeidsplekken op voor werkzoekende inwoners.’

Stichting Energiebox

Gemeente Tilburg besteedt deze dienstverlening uit aan Stichting Trias Innervatie (Energiebox). Sil de Graaf, teamleider bij Energiebox in de regio Tilburg en Eindhoven, legt uit wat Energiebox onderscheidt van andere partijen die energiecoaches aanbieden. ‘Commerciële bedrijven werken vaak met studenten. Het nadeel is dat die minder binding hebben met de doelgroep. Er zijn ook organisaties die kiezen voor vrijwilligers. De flexibiliteit is dan niet optimaal, omdat je maar beperkt eisen kunt stellen aan hun beschikbaarheid. Onze energiecoaches werken op basis van een jaarcontract. Het is een volwaardige baan.’

Dit project heeft ons geleerd dat projecten die voortkomen uit de energietransitie, zich uitstekend laten combineren met verduurzaming in het sociale domein, en vice versa.

Maarten Beije, gemeente Tilburg

Vertrouwd

Als Energiebox een nieuwe lokale energiecoach zoekt voor het team, kijkt Rob van Eekert, accountmanager Arbeidsmarkt bij gemeente Tilburg, of er mensen zijn met een participatiewet-uitkering die mogelijk een match zijn. ‘Een bezoek van een energiecoach vraagt nogal wat vertrouwen van een inwoner. Die moet zijn woning openstellen voor een onbekende en krijgt waarschijnlijk ook nog eens te horen dat er van alles anders moet. Een energiecoach moet dus iemand zijn bij wie inwoners zich op hun gemak voelen. Dat het een stadsgenoot is, geeft vertrouwen. Zeker als de coach bekend is met de wijk, dezelfde taal spreekt en in hetzelfde schuitje zit of heeft gezeten.’ 

Energiecoach deelt tips

Bijzondere vacature

Ook het UWV zoekt naar geschikte kandidaten. Els Vissers vindt het altijd een fijne vacature. ‘Een vacature als deze zien we niet vaak. De werktijden zijn aangenaam flexibel, opleiding is niet leidend en een niet-Nederlandse achtergrond is een pre. Omdat levenservaring goed van pas komt in dit werk, zijn 55-plussers vaak goede kandidaten. De functie van energiecoach leg ik voor aan WW'ers, NUG'ers (niet uitkeringsgerechtigden) en WIA-kandidaten die betekenisvol werk zoeken. Meestal met een proefplaatsing, vanwege de interne opleiding die nodig is.’ 

Opleiding

Die opleiding duurt ongeveer veertig uur, verspreid over vier weken. Deze bevat een theoriedeel over energie besparen, uitleg over gesprekstechnieken en de online tools van Energiebox. Ook luistert en loopt de nieuwkomer mee met een ervaren energiecoach. Els heeft al een bont gezelschap bij Energiebox weten te plaatsen. Sil: ‘In ons Tilburgse team werken onder meer een schoonmaker, een voormalig huismeester, een persoon die eerder als hoofd chemie over de hele wereld werkte, een bladenmaker en iemand die een eigen trimsalon runde. Allemaal vijftig plus.’

Tips

  • Geef energiecoaches, naast tijd voor adviesgesprekken, ook ruimte om te netwerken met bestaande sociale organisaties en initiatieven. Hierdoor krijgen ze makkelijker een voet tussen de deur bij bewoners.
  • Werf met een open blik. Ondanks de relatief bescheiden verdiensten is de functie ook populair onder theoretisch opgeleiden die bewust een stapje terug doen. 
  • Energiecoaches zien en horen veel achter de voordeur. Rust hen uit met kennis en middelen waarmee ze inwoners met aanpalende problemen, schulden bijvoorbeeld, naar het juiste loket kunnen verwijzen.

Opbrengsten

Inmiddels heeft het team bijna 4000 gesprekken gevoerd in de Tilburgse wijken waar de energiearmoede het grootst is. Dat levert met alle Tilburgse deelnemers naar schatting 600.000 CO₂-besparing op en een gemiddelde jaarlijkse besparing per aangemeld huishouden van 150 euro. Maarten: ‘Het heeft ons geleerd dat projecten die voortkomen uit de energietransitie, zich uitstekend laten combineren met verduurzaming in het sociale domein, en vice versa. Als deze twee disciplines elkaar vaker opzoeken, weet ik zeker dat er nog veel meer te halen valt.”