Sinds 2017 onderzoeken Cedris, SBCM en TNO in de Kennisalliantie inclusie en Technologie (KIT) hoe technieken als virtual en augmented reality werk kunnen worden ingezet om meer mensen met een beperking aan het werk te helpen. De nieuwe technieken blijken niet alleen de mogelijkheden op de werkplek te vergroten, maar ook kansen te bieden om kandidaten beter te matchen en voor te bereiden op het werk.
Een veelbelovende pilot was die met een operator support system (OSS) bij Senzer, vertelt kwartiermaker Leendert Bos. Daarbij projecteert een beamer individuele werkinstructies op maat op de werkplek. Sensoren monitoren of die goed worden opgevolgd. Medewerkers die vroeger steeds dezelfde schroefjes monteerden, konden daardoor nu een compleet autostoeltje in elkaar zetten.
Nieuwe inzichten
Volgens Bos is een OSS ook te gebruiken om te kijken hoe snel iemand zich taken eigen kan maken. In dat geval worden de instructies afgebouwd. “Dan blijkt vaak dat iemand taken aankan die een begeleider niet voor mogelijk hield. Ook trainingen met virtual reality (VR) waarbij medewerkers ‘droogzwemmen’ met nieuw werk laten dat zien. Op die manier bieden nieuwe technieken begeleiders van mensen met beperking nieuwe inzichten.”
Skills in kaart brengen
Nu is de kennisalliantie KIT aan het uitzoeken of het mogelijk is met behulp van games vaardigheden in kaart te brengen: gamebased assessments. Dat geeft een beeld van soft skills: is iemand een strategische denker of iemand die een klus snel uitvoert? Een volgende stap is de skills vertalen in een beroepsadvies. Zo kun je de kwaliteiten en motivatie van kandidaten matchen met wat een baan van iemand vraagt.
Voorbereiden op een nieuwe werkplek
Gamebased assessments zijn ook in te zetten als mensen zelf denken niets te kunnen. En met VR kan iemand al bij een potentiële werkgever op de werkvloer ‘rondlopen’. Zo kun je de stap van inactief naar actief makkelijker maken. In Den Bosch is men al heel ver met een sollicitatietraining met virtual reality. Kandidaten kunnen vooraf trainen, maar ook ervaren of het werk past of niet. Misschien zijn er toch te veel prikkels zijn in de omgeving of bezorgt werken op een heftruck je hoogtevrees.
Technohubs
Het mooie van techniek is volgens Bos dat het een brug kan slaan tussen verschillende publieke en private partijen. KIT is gevraagd om in verschillende regio’s een Technohub Inclusieve Technologie (TINT) op te zetten. Bij TINT Apeldoorn is bijvoorbeeld het onderwijs betrokken (Saxion en Aventis), werkbedrijf Lucrato, werkgevers en partijen die techniek beschikbaar stellen. Er doen nog niet veel gemeenten mee aan deze hubs. Maar uiteindelijk hebben de bedrijven ook mensen nodig en dan is de gemeente een waardevolle partij, met het oog op voldoende instroom en begeleiding.
Kennis verzamelen en delen
Behalve in Apeldoorn staan er ook hubs op de planning in Noordoost Friesland en Rivierenland, en er zijn verkenningen voor de Brainportregio en Noord-Holland Noord. Bos benadrukt dat het de regio is die de hub draagt. “Onze rol als KIT is: begeleiden bij de start, uitzoeken welke partijen je aan boord moet hebben en of ze bij elkaar passen. We kijken mee in de keuken en delen de inzichten van de ene hub met de andere.”
Sociaal werkbedrijven innovatief op de kaart
Voor een sociaal werkbedrijf kan techniek bottlenecks in een werkproces oplossen. Zo moesten er in Utrecht bij de productie van zonnepanelen onderdelen op elkaar geklemd worden. Er zijn maar een paar mensen die die zware en precieze klus kunnen klaren. Als zij ziek zijn, ligt het werk van andere medewerkers ook stil. Daarom is onderzocht of een cobot (meewerkende robot) een oplossing kan bieden.
Gebruik van techniek maakt sw-bedrijven bovendien aantrekkelijker voor het bedrijfsleven, het zet ze innovatief op de kaart. Er liggen ook nog wel uitdagingen. Veel bedrijven met personeelstekort vinden nieuwe technieken fantastisch, maar staan wel huiverig tegenover werknemers met een beperking. Daarom werken de hubs vaak met bedrijven die al sociaal ondernemen. “Ons doel is vooral mensen met een beperking aan werk helpen en idealiter helpen we daarmee ook werkgevers met personeelstekort.”
Van duurzame inzetbaarheid naar inclusie
Vaak zijn bedrijven eerst vooral geïnteresseerd in inclusieve technologie om het huidige personeel inzetbaar te houden en pas daarna in het aannemen van mensen met een beperking. Een exoskelet is interessant om te zorgen dat mensen die dreigen uit te vallen hun rug niet belasten. Maar je kunt er ook mensen mee laten werken die al rugklachten hebben.
Valkuil
Tot slot heeft Bos nog twee waarschuwingen. “Uit onze voorbeelden blijkt dat er al heel veel kan. Maar er is wel een risico dat bedrijven technieken aanschaffen omdat het er zo mooi uitziet. Daarom raden we aan om met onze checklist na te gaan wat echt toegevoegde waarde biedt. En als je nieuwe techniek wilt introduceren, bedenk dat welke mensen in welke lagen van de organisatie je nodig. Betrek die er vanaf het begin bij om het idee van ‘not invented here’ te voorkomen.”