Op deze pagina lees je wat de wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten inhoudt, wie de doelgroep is en meer informatie rond deze afspraak.
Wat is de wet banenafspraak
In het sociaal akkoord van 11 april 2013 hebben het kabinet en sociale partners (werkgevers en werknemers) afgesproken dat ze banen gaan creëren bij reguliere werkgevers voor mensen met een arbeidsbeperking.
Aantal te creëren banen
Het gaat in totaal om 125.000 extra banen (ten opzichte van de peildatum 1 januari 2013). Volgens de banenafspraak moeten in 2026 100.000 banen in de marktsector en in 2024 25.000 banen bij de overheid gerealiseerd zijn.
Landelijke wet
De banenafspraak is een landelijke afspraak. Op landelijk niveau wordt gekeken of de werkgevers in de sector overheid en de werkgevers in de sector markt de aantallen hebben gerealiseerd die voor hun sector gelden. De wet regelt een aantal belangrijke zaken die werkgevers nodig hebben om de mensen uit de doelgroep op de banen te plaatsen en om te monitoren of de werkgevers de extra banen in een jaar hebben gerealiseerd.
Wat is quotum arbeidsbeperkten
Het tweede deel van de banenafspraak uit het sociaal akkoord is de quotumregeling. De quotumregeling kan ingaan als het aantal banen van de banenafspraak niet wordt gehaald. De wet regelt ook een aantal zaken voor de situatie wanneer deze quotumheffing er komt.
Deze banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten is vastgelegd in de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten(Wet BQA) die op 1 april 2015 is ingegaan.
Quotumheffing banenafspraak als stok achter de deur
Per jaar is vastgelegd hoeveel extra banen er in het bedrijfsleven en bij de overheid moeten worden gecreëerd. Zorgen de werkgevers in een bepaald jaar voor onvoldoende extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking? In dat geval kan de regering een individuele quotumheffing invoeren. De werkgever die zich niet aan de banenafspraak houdt, betaalt dan voor niet opgevulde werkplekken. Dit geldt alleen voor werkgevers met 25 of meer medewerkers. De regering bekijkt elk jaar of zij zo’n wettelijke stok achter de deur nodig vindt.
Wat houdt een extra baan in volgens de banenafspraak
De extra banen zijn bedoeld voor mensen die niet zelfstandig het wettelijk minimumloon kunnen verdienen. Een extra baan is gedefinieerd als het aantal extra uren dat iemand werkt, gedeeld door 25,5. Stel: iemand zonder werk gaat voor 20 uur aan de slag bij een bedrijf. Dan wordt dat niet als een volledige (want geen 25,5 uur) maar als een gedeeltelijke extra baan geteld.
Doelgroepregister banenafspraak UWV
Het doelgroepregister is een landelijk register, waarin alle mensen staan die vallen onder de banenafspraak.
Met de gegevens uit het doelgroepregister kan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid controleren of werkgevers de afgesproken banen creëren voor mensen met een arbeidsbeperking.
Gemeenten en werkgevers kunnen via UWV-systemen digitaal inzicht krijgen in de mensen in het register. Ook kan elke burger zien of hij of zij in het register staat.
UWV beheert het doelgroepregister, houdt de voortgang van het realiseren van de banenafspraak bij en rapporteert over de aantallen aan het ministerie van SZW.
Doelgroep banenafspraak
De extra banen zijn bedoeld voor mensen die niet zelfstandig het wettelijk minimumloon kunnen verdienen. Dit zijn mensen met een beperking of ziekte. Mensen die onder de banenafspraak vallen en zijn opgenomen in het doelgroepregister zijn:
- Mensen die onder de Participatiewet vallen, van wie is vastgesteld dat zij niet 100% van het wettelijk minimumloon kunnen verdienen.
- Mensen die onder de Participatiewet vallen van wie is vastgesteld dat zij alleen met de voorziening jobcoaching het wettelijk minimumloon kunnen verdienen.
- Schoolverlaters van het voortgezet speciaal onderwijs (vso) en het praktijkonderwijs (pro) die zich hebben aangemeld bij UWV.
- Mensen met een WSW-indicatie (voormalige Wet Sociale Werkvoorziening).
- Mensen met oude Wajong of Wajong 2010 die kunnen werken.
- Mensen met een WIW-baan (voormalige Wet inschakeling werkzoekenden) of een ID-baan (voormalig Besluit in- en doorstroombanen).
- Mensen die via de Praktijkroute in het doelgroepregister instromen.
- Mensen met een ziekte of handicap die is ontstaan voor hun 18e verjaardag of tijdens hun studie, die alleen het wettelijk minimumloon kunnen verdienen met een werkvoorziening (bijvoorbeeld een vervoersvoorziening of een brailletoetsenbord.
Beoordeling van arbeidsvermogen door UWV
De gemeenten kunnen bij UWV een Indicatie banenafspraak aanvragen voor mensen die onder de Participatiewet vallen. Wie een arbeidsbeperking heeft en tot de doelgroep van de Participatiewet behoort, kan zichzelf ook rechtstreeks bij UWV aanmelden. UWV beoordeelt het arbeidsvermogen: kan iemand 100 procent van het wettelijk minimumloon verdienen? Als dat niet mogelijk is, behoort hij of zij misschien tot de doelgroep van de banenafspraak.
Belangrijke rol voor regionale Werkbedrijven
In alle 35 arbeidsmarktregio’s is er een regionaal Werkbedrijf. Deze werkbedrijven spelen een belangrijke rol bij het realiseren van de banenafspraak. Zij zorgen ervoor dat mensen met een arbeidsbeperking bij reguliere werkgevers aan het werk gaan. In de regionale Werkbedrijven maken gemeenten, UWV en werkgevers- en werknemersorganisaties afspraken over de inzet van instrumenten door gemeenten en de manier waarop kandidaten en werkgevers elkaar vinden. Het gaat onder meer om de begeleiding op de werkplek en het bepalen van de loonwaarde van werknemers.
Handig kennisdocument banenafspraak
Welke werkgevers kunnen voor de extra banen zorgen? Wie vallen er onder de doelgroep? Wat is de rol van de regionale Werkbedrijven? Deze en veel andere vragen worden in het kennisdocument Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten (versie 2023) van het ministerie van SZW behandeld en beantwoord. In het kennisdocument wordt verwezen naar de bijlage Wet Banenafspraak en de privacy, deze bijlage beoogt de belangrijkste vragen te beantwoorden over de privacy-aspecten in relatie tot de banenafspraak.
Ondersteuning banenafspraak door Programmaraad
De Programmaraad ondersteunt en stimuleert op diverse manieren de realisatie van de banenafspraak. De Programmaraad informeert betrokken partijen (onder meer via deze site), ontwikkelt instrumenten en organiseert bijeenkomsten zoals de Praktijkdagen.
Enkele speciale activiteiten zijn:
- De Programmaraad ondersteunt arbeidsmarktregio's om de naamsbekendheid en de vindbaarheid van de Werkgeversservicepunten te vergroten.
- Voor een transparante arbeidsmarkt is het nodig dat mensen in het doelgroepregister goed te vinden zijn in de systemen van UWV. Hierbij kunnen zij zich laten ondersteunen door de vliegende brigade.
- Het organiseren van bovenregionale bijeenkomsten zoals voor beschut werk (tijdens Praktijkdagen).